«وحدت» در برزخ مشکلات

در بدو ورود، به یکی از کوچه های این بولوار می رویم. همان طور که از یک محله قدیمی انتظار می رود، نظمی پذیرفتنی در ساخت ساختمان ها و کوچه ها وجود ندارد. به سراغ یکی از کسبه محله می رویم. چند نفر از اهالی محل همین که متوجه دوربین و حضور ما می شوند، به سراغمان می آیند. یکی از پیرمردها دوست دارد قدری در مورد تاریخ شفاهی محله وحدت صحبت کند. او از دیوارهای دور شهر و قنات های مشهد در این محله و روستاهای اطراف می گوید.

زمین های رهاشده و ساخت وسازهای طولانی
یکی از پیرمردهای محل که زادگاهش همین محله است، گله خود را از زمین های رها شده و ساخت و سازهای وسیع محله بیان می کند: آن قدر در زمین های اطراف ساخت و ساز می کنند و زمان طولانی در حال انجام عملیات عمرانی هستند که دیگر آسایش نداریم.
وی بهداشت و رسیدگی پاکبان های محله را بسیار مطلوب ارزیابی می کند و ادامه می دهد: تنها عاملی که بهداشت محله را به خطر انداخته، همین زمین هایی است که مالکان، آن ها را خریداری و به حال خود رها کرده اند.
علی محمد دهقانی نیز که با دوچرخه در حال عبور است به سمت ما می آید و وارد گفت وگو می شود: 40 سال است که ساکن این محله ام. در گذشته محله ما جزو بهترین محله های شهر بود اما الان وضعیت مناسبی ندارد. خانه ها را تخریب کرده اند و مجوز ساخت هم به ما نمی دهند. تمام امتیازها به پروژه های بزرگ واگذار می شود و ما ساکنان قدیمی از اختصاص مجوزهای شهرداری بی بهره ایم.
وی ادامه می دهد: کوچه های قدیمی شبیه مخروبه شده است و ملک هایی که بین ورثه هستند بدون تعیین تکلیف مانده اند و وارثان با مشکلات زیادی روبه رو هستند.

قیمت های اندک برای زمین و ملک
دهقانی می افزاید: باوجود فاصله بسیار کم این محله تا حرم مطهر به دلیل مشکلاتی که وجود دارد نرخ زمین و املاک ما بسیار کمتر از آن چیزی است که باید باشد.
پیرمرد دیگری نیز که از ابتدای صحبت های ما، حرف های همسایگانش را تأیید می کرد می گوید: قیمت پایین مسکن، واقعا ظلم بزرگی به اهالی محل است.
او که مدعی است بیشتر از 60 سال ساکن این محله است، می گوید: ملک های این محله باوجود فاصله بسیار کم تا حرم مطهر متری 3 یا 4 میلیون تومان خرید و فروش می شود. شما به ما بگویید با این مبلغ در کدام محله دیگر شهر می توان خانه خرید؟
وی ادامه می دهد: می خواهیم مجوز ساخت بگیریم اما بیشتر از 2 طبقه به ما مجوز احداث نمی دهند و این در حالی است که در همسایگی ما برج های بسیار بلند با تراکم های زیاد ساخته شده است. مجوز ساخت 2 طبقه به چه درد ما می خورد؟ علاوه بر این به خاطر وجود برج های بسیار بلند عملا نمی توانیم از حیاط های منزلمان استفاده کنیم.
به چند کوچه آن طرف تر و خیابان وحدت 11 می رویم. کوچه ها باریک و پیچ در پیچ است. یکی از کوچه ها توجهمان را جلب می کند. در این کوچه هم بافت مدرن هتلی بزرگ وجود دارد، هم خانه های کوچک و حتی خانه های رو به ویرانی!

حضور موش ها در خانه های قدیمی
به سراغ خانه مجاور یک ملک مخروبه می روم و از کودکی که در حال بازی است می خواهم صاحب خانه را از حضور ما مطلع کند تا از او در مورد وضعیت محله بپرسم. که‌بچه های قد و نیم قد یکی پس از دیگری از خانه خارج می شوند و متوجه می شوم هیچ کدام اهل مشهد نیستند، یعنی همان خانه کوچک نوعی مهمان پذیر ارزان قیمت محسوب می شود. در نهایت خانم جوانی بیرون می آید و می گوید: مشکلات که فراوان است. همین ملک مخروبه خودش به محل زندگی موش ها -که دائما به خانه ما نیز وارد می شوند- تبدیل شده است.
در انتهای کوچه مرد میان سالی به تیر چوبی چراغ برق تکیه داده است و می گوید: این دیوارهای ترک خورده و خانه هایی که تبدیل به خرابه شده اند، برای بچه هایی که در نزدیکی آن مشغول بازی هستند مانند یک تهدید بسیار خطرناک است؛ بارها هم اعلام کرده ایم و خواسته ایم که این ملک را تعیین تکلیف کنند اما هنوز به جایی نرسیده ایم.

قطعی و فشار کم آب
در چند کوچه آن طرف تر با امیر حسین عامل هم کلام می شویم. او می گوید: ساکن این منطقه هستم و یکی از مشکلاتی که اغلب با آن دست و پنجه نرم می کنیم فشار کم آب و قطعی آن است، به خصوص برای ما که ملکمان انتهای کوچه است این مشکل بیشتر است.
وی ادامه می دهد: آسفالت های خیابان ما هم یکدست نیست و هر بار هم که انتقاد می کنیم، از شهرداری می آیند و بخشی را آسفالت می کنند و این امر باعث ایجاد آسفالت تکه تکه شده است.
یکی دیگر از ساکنان محل نیز در ادامه صحبت های همسایه اش اظهار می کند: خیابان های این محل شامل طرح زوج و فرد می شود. این طرح رفت و آمد را برای ما که ساکن محله هستیم سخت تر کرده است. ای کاش می شد برای ساکنان استثنا قائل شوند.

یک محله، بدون بانک
پیدا کردن ساکنان بومی در این محله اندکی مشکل است و اغلب افرادی که با آن ها رو به رو می شویم زوار و مسافرانی هستند که به دلیل نزدیکی به حرم در این محله اقامت دارند.
در حال گشت و گذار ما برای یافتن یکی از ساکنان محله، آقای عامل دوباره باز‌می گردد و می گوید: یکی از مشکلات دیگر ما نبودن بانک در این خیابان است. اینجا تنها 2 خودپرداز وجود دارد و برای رسیدن به بانک باید به خیابان های اطراف برویم. در ادامه 2 تن دیگر از ساکنان دیگر این محله نیز حرف های او را در مورد نبود بانک تأیید می کنند.
به کوچه دیگری می رویم. آقای سواری که از اهواز به مشهد آمده و مدتی است در اینجا زندگی می کند، با همان لهجه شیرین جنوبی اش می گوید: شرایط اصلا برای زوار امام رضا(ع) خوب نیست. قیمت کرایه خانه بسیار گران است و زائران برای یک اتاق کوچک باید هرشب 150 یا 160 هزار تومان بپردازند.
او برای اثبات ادعایش مبنی بر گرانی های بی مورد کرایه منزل، یکی از اهالی را که از کرمان برای زیارت آمده است مخاطب قرار می دهد و زائر کرمانی می گوید: برای یک اتاق 2 در 3 شبی 150 هزار تومان پرداخت کرده ام اما هیچ گونه امکاناتی ندارد، نه موکت تمیز، نه آب مناسب و نه سیستم سرمایشی کافی.
به حاشیه خیابان باز می گردیم و به سراغ خانواده ای می رویم که زیر سایه درختی نشسته اند. پدر خانواده می گوید: زائر امام رضا(ع) هستیم و اغلب در پارک های مشهد اتراق می کنیم. او با اشاره به بوستان بزرگ وحدت می گوید: متأسفانه رفت و آمد معتادان در این پارک بسیار زیاد است و باعث می شود ترجیح دهیم به داخل این پارک نرویم.

پیشنهاد به اهالی برای مشارکت در ساخت‌و‌سازها
برای پیگیری وضعیت گله ساکنان از شرایط ویژه ساخت‌و‌ساز به سراغ سخن‌گوی نهاد مجری طرح بهسازی و نوسازی اطراف حرم می‌رویم . مهدی زمانی خلیل‌آباد دراین‌باره به ما می‌گوید: با توجه به مشکلات پیرامون حرم، طرح نوسازی و بهسازی در این بافت که فرسوده و ریز‌دانه است در حال اجراست.
او می‌افزاید: این بافت دارای مشکلاتی بود، از جمله اینکه امکان ارائه خدمت و دسترسی‌ها به محل اسکان زوار سخت بود و بر همین‌ مبنا طرح فوق برای رفع مشکلات این خیابان‌ها و تعریض آن‌ها برای سهولت دسترسی به خیابان‌های متصل به حرم طرح‌ریزی شد تا بتوان خدمات را به نحو بهتری ارائه کرد.
وی ادامه می‌دهد: این طرح که مورد تأیید شورای عالی معماری و شهرسازی است بیانگر پیگیری موضوع برای رفع مشکلات است اما در این میان مالکان برخی پلاک‌ها همچنان مایل‌اند وضعیت قبلی را حفظ کنند.
او می‌افزاید: در گذشته شهرداری اقدام به خرید املاک و واگذاری آن به سرمایه‌گذاران برای اجرای طرح بهسازی و نوسازی می‌کرد اما در شرایط کنونی پیشنهاد ما مشارکت خود شهروندان و همراهی با یکدیگر برای تجمیع املاک ریزدانه است.
زمانی اظهار می‌کند: با تجمیع این املاک، مالکان هم می‌توانند از امتیازات شهرداری در خصوص واگذاری کاربری‌های اقامتی یا تجاری بهره‌مند شوند و در محله خود بمانند، ضمن اینکه خدمات‌رسانی و نوسازی نیز صورت می‌گیرد و از سویی قیمت املاکشان نیز به مبلغ واقعی باز می‌گردد.
او می‌گوید: اختصاص کاربری‌های مناسب این محله زمانی امکان‌پذیر خواهد بود که متراژ املاک بیش از 400 متر مربع باشد. ما مشکلات را درک می‌کنیم و قرار است در دوره مدیریت شهری جدید، مشکلات با حضور و مشورت خود مردم حل شود.
زمانی بیان می‌کند: کسانی نیز هستند که علاقه‌ای به ساخت‌و‌ساز املاکشان ندارند و ما از آن‌ها‌ می‌خواهیم به شهرداری مراجعه کنند و با مشاوره کارشناسان ما، به تهاتر ملک خود با املاک مناسب‌تر اقدام کنند. نظر ما نیز بر حفظ مردم خود منطقه در محل با انجام تهاتر یا تجمیع است.
وی در خصوص املاک خطرآفرین نیز تأکید می‌کند: ساکنان می‌توانند با اعلام آدرس دقیق این املاک به شهرداری، موضوع را پیگیری کنند و شهرداری نیز از طریق اعمال ماده 110 که اجازه تخریب چنین املاکی را پس از مراجعه نکردن مالکان به شهرداری می‌دهد، این اقدام را با اخذ مجوز از قوه قضائیه عملیاتی می‌کند.

پلمب 242واحد متخلف از ابتدای سال
سرپرست معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی استان در خصوص نرخ‌های گران واحدهای اقامتی این محل که اغلب هم فاقد امکانات حداقلی است، می‌گوید: وجود واحدهای اقامتی غیرمجاز با شرایط نامناسب را انکار نمی‌کنیم. بارها نیز هماهنگی‌هایی صورت گرفته و از ابتدای تیر‌ماه سال 98 تاکنون 80 واحد پلمب شده
است.
از ابتدای سال نیز تا ابتدای تیرماه، 162 مورد از این واحدها پلمب شده است.
یوسف بیدخوری ادامه می‌دهد: امکان پلمب هم‌زمان تمامی واحدها وجود ندارد اما هر‌موردی که شناسایی شود به اداره نظارت بر اماکن ارجاع و پلمب خواهد شد. بیدخوری تأکید می‌کند: زائران و گردشگران به این مسئله توجه کنند که واحد اقامتی منتخبشان دارای پروانه بهره‌برداری و نرخ‌نامه باشد.
وی می‌افزاید: مسافران می‌توانند در صورت مشاهده واحدهای اقامتی غیر مجاز یا تخلفات این واحدها با شماره 09629 تماس بگیرند یا از طریق سامانه پیامکی 30006110 موضوع را با ما در میان بگذارند، ضمنا زائران می‌توانند از طریق سایت این سازمان فهرست واحدهای مجاز و شماره تماس‌ها این واحدها را کنترل کنند.

مهم‌ترین دغدغه‌ها

زمین های رها شده فراوان در محل
ساخت و سازهای طولانی پروژه های بزرگ
انتقاد از ندادن اجازه ساخت و ساز به اهالی محل
گله از ارزانی قیمت زمین و املاک در بولوار وحدت
مزاحمت برج های بزرگ برای حریم خانه های کوچک
حضور موش ها در خانه های قدیمی
قطعی و فشار کم آب در کوچه های محل
آسفالت نامناسب کوچه و خیابان ها
گله برخی ساکنان از مشکلات اجرای طرح زوج و فرد ترافیکی
نبود بانک در محله
گرانی اجاره منزل برای زوار
شرایط نامناسب خانه های اجاره ای

نمای نزدیک

بولوار وحدت یکی از قدیمی ترین و نزدیک ترین محله های مشهد به حرم مطهر است، به قدری نزدیک که بسیاری از ساکنان این محله می توانند هر روز با پای پیاده به حرم مشرف شوند. این محله که در محدوده شهرداری منطقه ثامن قرار دارد، از جنوب با میدان 17 شهریور و مجتمع های تجاری بزرگش همسایه است، از شمال با بولوار میرزا کوچک خان، از غرب با بولوار نواب صفوی و از شرق با بولوار مصلا. در این محله پارک وحدت یکی از شلوغ ترین و پرمشتری ترین پارک های مشهد است، ضمن اینکه پارک موضوعی زیارت با 20 هکتار مساحت نیز یکی دیگر از پارک های بزرگ مشهد است که در این محله قرار دارد. در این منطقه به سبب نزدیکی به بارگاه منور رضوی، مراکز اقامتی، هتل و مهمان پذیرهای زیادی وجود دارد.