واکنش‌های توافق صلح جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان با میانجی‌گری مسکو

به گزارش شهرآرانیوز؛ پس از حدود دو ماه درگیری نظامی سخت میان جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان در منطقه قره‌باغ با حداقل ۵هزار کشته و سه شکست برای توافق بر سر توقف درگیری‌ها و آتش‌بس بشردوستانه با میانجیگری مسکو و واشنگتن، سرانجام دو کشور درگیر طی توافق‌نامه‌ای ۱۰‌بندی به صلح رسیدند که این توافق‌نامه در نخستین ساعات روز گذشته اجرایی شد.

 

به گزارش رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، این توافق به‌دنبال پیروزی‌های آذربایجان در نبرد اخیر میسر شده است، چنان‌که نیرو‌های آذربایجانی با تسخیر یک شهرک استراتژیک به‌سمت استپاناکرت، مرکز ناگورنو-قره‌باغ در‌حال پیشروی بودند.

 

مطابق این توافق‌نامه که به امضای الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان، نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر جمهوری ارمنستان، و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، رسیده است، آتش‌بس کامل و پایان همه درگیری‌ها در منطقه قره‌باغ اعلام و مقرر شد منطقه آغ‌دام و سرزمین‌های در دست ارمنستان در منطقه گازاخ جمهوری آذربایجان تا ۲۰ نوامبر سال ۲۰۲۰ به آذربایجان بازگردانده شود.

 

همچنین در امتداد خط تماس در قره‌باغ و در امتداد دالان لاچین، یک گروه صلح‌بان فدراسیون روسیه به‌موازات عقب‌نشینی نیرو‌های مسلح ارمنستان به مدت پنج‌سال با تمدید خودکار برای دوره‌های پنج‌ساله بعدی، مستقر خواهند شد. دیگر آنکه به‌منظور افزایش اثربخشی کنترل بر اجرای توافق‌نامه‌ها توسط طرف‌های درگیر، یک مرکز حفظ صلح برای کنترل آتش‌بس مستقر می‌شود و آوارگان و پناهندگان داخلی درحال بازگشت به خاک قره‌باغ و مناطق مجاور نیز تحت کنترل دفتر کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان قرار می‌گیرند.

 

در نخستین ساعات پس از اعلام این توافق، ولادیمیر پوتین، درباره آن گفت: «طبق بیانیه مشترکی که ساعاتی پیش امضا شد، نیرو‌های حافظ صلح در منطقه قره‌باغ مستقر خواهند شد.» او همچنین خاطرنشان کرد که آتش‌بس جدید، شرایط لازم برای حل بلندمدت بحران قره‌باغ را فراهم خواهد آورد.

 

 

علی‌اف در پیامی تلویزیونی، امضای توافق‌نامه آتش‌بس با ارمنستان برای توقف درگیری‌ها در قره باغ را دستاوردی بزرگ برای باکو خواند. او همچنین گفت: این توافق‌نامه به‌معنای شکست ارمنستان است و پاشینیان نه با خواست و میل خود، بلکه به‌دلیل مشت آهنین آذربایجان، این توافق را امضا کرد. به‌دنبال بازپس‌گیری سرزمین‌های اشغالی آذربایجان که دراختیار ارمنستان بود، موجی از شادی باکو را فراگرفت و مردم در خیابان‌ها به شادی و پایکوبی پرداختند.

 

اما درمقابل، پاشینیان، شامگاه دوشنبه ۱۹ آبان، در بیانیه‌ای که به این مناسبت در فیس‌بوک منتشر کرد، از «یک تصمیم بسیار بسیار دشوار» سخن گفت که «درنتیجه تجزیه و تحلیل عمیق وضعیت نظامی و ارزیابی افرادی که این وضعیت را بهتر می‌دانند» اتخاذ شده است. وزارت دفاع ارمنستان نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد: «جنگ به پایان رسیده و کار‌های بسیاری هست که باید انجام شود. ما از همگان می‌خواهیم که از هرگونه اقدام خرابکارانه اجتناب کنند. ما باید از اشتباهات گذشته درس بگیریم، به آینده نگاه کنیم و ارتشی قوی بسازیم که مردم ارمنستان شایسته آن هستند.»

 

به‌دنبال این دو پیام، رسانه‌های ارمنستان از شکل‌گیری تظاهرات دربرابر ساختمان نخست‌وزیری این کشور و همچنین ورود برخی از معترضان به پارلمان خبر دادند. معترضان ضمن مخالفت با توافق آتش‌بس، خواستار استعفای نخست‌وزیر شدند.

 

بنابر گزارش خبرگزاری آناتولی، با شدت‌گرفتن اعتراضات در ارمنستان علیه توافق دولت این کشور با روسیه و جمهوری آذربایجان، ۱۷حزب اپوزیسیون در ارمنستان در رد توافق نخست‌وزیر این کشور برای توقف درگیری‌ها بر سر قره‌باغ از او خواستند برای ممانعت از «ازدست‌رفتن بازگشت‌ناپذیر اراضی و جان انسان ها»، استعفا کند.

 

احزاب مخالف پاشینیان که دولت او را مسئول وضعیت فاجعه‌بار کنونی در قره‌باغ و وخامت روابط ارمنستان با متحدانش به‌ویژه روسیه می‌دانند، همچنین خواستار ایجاد یک نهاد اجرایی اضطراری به‌منظور حل مسائل سیاسی و نظامی موجود ارمنستان شدند. اما از سوی دیگر، پاشینیان در واکنش به اعتراض‌های مردمی در کشور خود به‌دنبال توافق با آذربایجان، گفت: چاره دیگری برایم باقی نگذاشتند. مجبور بودم توافق را امضا کنم. ما دربرابر دومین ارتش بزرگ ناتو یعنی ترکیه هم می‌جنگیدیم. تظاهرات‌کنندگان در ایروان، اغتشاشگرند. آن‌ها چرا از شوشا دفاع نکردند؟

 

 

وزارت امور خارجه ایران با انتشار بیانیه‌ای نوشت: جمهوری اسلامی ایران از توافق نامه میان جمهوری آذربایجان، جمهوری ارمنستان و فدراسیون روسیه که منجر به آتش بس و توقف مخاصمات گردید استقبال کرده و امیدوار است این توافق که اصول آن در طرح پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران نیز آمده بود، به ترتیبات نهایی برای استقرار صلح پایدار در منطقه قفقاز منجر شود به گونه‌ای که دربرگیرنده آرامش و سعادت برای مردم در تمامی کشور‌های منطقه و رافع نگرانی‌های موجود باشد.

 

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، نیز در بیستمین اجلاس سران کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگ‌های (SCO) گفت: امیدواریم اقداماتی که درباره مناقشه قره‌باغ صورت گرفته است، منجر به برقراری صلح در این منطقه شود.

 

جمهوری آذربایجان و ارمنستان در سال۱۹۹۴ نیز توافق‌نامه آتش‌بس امضا کرده بودند، اما این توافق‌نامه هرازچندگاهی نقض شده است. حال باید منتظر ماند و دید که باتوجه‌به اعتراضات گسترده در ارمنستان به توافق‌نامه اخیر، آیا این توافق پایدار خواهند ماند و پس از دهه‌ها به بحران قره‌باغ پایان خواهد داد یا نه.