صبر، فضیلتی که باید از نو بیاموزیم

همه ما صبور بودن را می‌ستاییم و حتی به یکدیگر توصیه می‌کنیم؛ اما وقتی چراغ راهنمایی سبز می‌شود و ماشین جلویی ۳۰‌ثانیه دیرتر حرکت کند، غُر می‌زنیم که چقدر لفتش می‌دهد؛ اگر در سوپرمارکت فردی با صندوق‌دار خوش‌وبش کند یا لطیفه‌ای برایش بگوید عصبانی می‌شویم که خرید ما دیر شده است.

 

چند بار زمانی که شماره دوستی را گرفته‌اید و سه بار بیشتر بوق خورده تماس را قطع کرده‌اید؟ وقتی وب‌سایت موردنظرتان دیر بالا می‌آید، چقدر بدوبیراه گفته‌اید؟ وقتی در صف صبحگاهی نان بربری، بیشتر از چند دقیقه معطل شده‌اید از خیر بربری گذشته و یک بسته لواش از سوپری خریده‌اید؟ وقتی قصد کاهش وزن داشته‌اید به‌جای رعایت شش‌ماهه رژیم ساده غذایی و ورزش روزانه به‌سراغ قرص‌هایی رفته‌اید که سه‌روزه لاغر می‌کنند؟

این‌ها نمونه‌هایی از عادت‌های روزمره ما در مواجهه با مسائل و چالش‌هاست: همه به‌دنبال راه‌حل «فوری» و «همین حالا» هستیم و یادمان رفته که ارزشمندترین چیز‌های زندگی زمان، صبر و انتظار لازم دارد: موفقیت تحصیلی و شغلی، تولد بچه و بزرگ‌شدن فرزندان، پا‌گرفتن کسب‌وکار، دوران بهبود و نقاهت پس از بیماری، پختن غذایی لذیذ و اصلا خود زندگی. این‌گونه است که صبر و انتظار‌کشیدن به چالشی برای اکثر ما تبدیل شده است، ما توانایی تحمل انتظار، تأخیر و صبر‌کردن را ازدست‌داده‌ایم؛ برای همین در مواجهه با شرایط دشوار یا ناامیدکننده که انتظار و صبر می‌طلبد، شکننده هستیم. چه نیازی به صبر هست؟

 

کلمه صبر (patience) از واژه لاتین pati گرفته‌شده است که به‌معنی تحمل رنج است. نیازی به گفتن نیست که رسیدن به صبر آسان نیست و در دنیای «فوری» شده امروز، پیشرفت‌های فناوری به ما این امکان را داده‌اند که تقریبا بلافاصله چیزی را که می‌خواهیم، تجربه و مصرف کنیم. در چنین شرایطی آیا لازم است دیگر صبور باشیم؟ اگر بخواهیم به اهداف خود برسیم، روابط موفقی داشته باشیم و به آرامش درونی دست‌یابیم، جواب بله است. در‌واقع هر چیزی که ارزش و اهمیت دارد، نمی‌تواند فورا اتفاق بیفتد؛ بنابراین حتی در این روزگار، صبر یک فضیلت است که باید از نو بیاموزیم.

در یک دهه اخیر، مطالعات علمی زیادی درباره تأثیرات صبر بر سلامت و شادابی، بهبود بیماری، مدیریت بنگاه‌داری و کسب‌و‌کار انجام‌شده است. نتایج این مطالعات، مزایایی را برای صبور‌بودن و توسعه صبر اثبات کرده‌اند.

۱. صبر میزان استرس را کاهش می‌دهد و شما را به فردی شادتر و سالم‌تر تبدیل می‌کند. وقتی صبر می‌آموزید و تمرین می‌کنید، کمتر دچار استرس و عصبانیت می‌شوید و بیشتر بر احساسات خود کنترل دارید. فرد صبور در موقعیت بهتری برای مقابله با شرایط قرار دارد. این امر باعث افزایش سلامت جسمی و طول عمر می‌شود.

۲. صبر باعث می‌شود نتایج بهتری در تصمیم‌گیری به دست بیاید. وقتی صبور هستید، وقت بیشتری به ارزیابی وضعیت اختصاص می‌دهید، تصویر بزرگ‌تری از نتایج را مشاهده می‌کنید و تمام جوانب مثبت و منفی را می‌سنجید. بدین ترتیب شانس اشتباه را کاهش می‌دهید؛ زیرا در تصمیم‌گیری عجله نمی‌کنید. وقت گذاشتن برای حل مشکل، مستلزم صبر و تفکر است.

۳. صبر به افزایش درک، همدلی و شفقت کمک می‌کند. وقتی خودتان صبور هستید، به‌طور خودکار بیشتر دیگران را درک می‌کنید و با آن‌ها همدلی و دلسوزی نشان می‌دهید. افراد صبور، زمان بیشتری برای غلبه بر موانع ارتباط بین‌فردی می‌گذارند تا درک بیشتری از دیگران داشته باشند. این باعث می‌شود روابط بهتر و کامل‌تری با همسران، دوستان، کودکان و کارفرمایان برقرار شود.

۴. صبر به شما کمک می‌کند روند رشد را درک کنید. همان‌طور‌که در ابتدا ذکر شد، هر چیز ارزشمندی نیاز دارد تا برای رسیدن به آن زمان بگذارید و تلاش کنید. یک ضرب‌المثل قدیمی می‌گوید: «روم در یک روز ساخته نشده است.» بنابراین هرگونه برنامه‌ریزی، رشد، ارزیابی و اندازه‌گیری، زمان می‌برد و زمان‌بردن نیازمند صبر است.

روش‌های روزانه‌ای برای ایجاد و پرورش صبر وجود دارد. تمرین صبر و شکیبایی در شرایط روزمره، نه‌تن‌ها زندگی کنونی ما را شادتر می‌کند، بلکه به هموار‌کردن راه برای آینده‌ای رضایت‌بخش و موفق‌تر کمک می‌کند.
در ادامه چند راهبرد پیشنهادشده ازسوی سارا اشتگر، محقق دانشگاه بیلور، ارائه شده است.

۱. وضعیت را تغییر دهید: احساس بی‌تاب بودن فقط یک واکنش عاطفی خودکار نیست. بی‌تابی شامل افکار و عقاید آگاهانه نیز می‌شود. اگر همکار شما درآمدن به جلسه تأخیر داشت، شما می‌توانید درباره این بی‌احترامی غُر بزنید، یا آن ۱۵‌دقیقه اضافی را به فرصتی برای مطالعه تبدیل کنید. صبر با کنترل ما در ارتباط است و تلاش آگاهانه ما برای تنظیم احساساتمان می‌تواند در تربیت خودکنترلی به ما کمک کند.

۲. ذهن‌آگاهی را تمرین کنید: کریستین کارتر برای پرورش صبر تمرین ذهن آگاهی را توصیه می‌کند؛ نفس‌کشیدن عمیق و توجه به احساسات ناخوشایندی که در آن لحظه دارید، می‌تواند به شما کمک کند با صبر بیشتری به مشکلات و مسائل پیش‌آمده پاسخ دهید.

۳. قدردانی کنید: در مطالعه دیگری، بزرگ‌سالانی که عادت سپاسگزاری داشتند، تحمل تأخیر و صبرشان بیشتر بود. اگر به خاطر آنچه امروز داریم سپاسگزار باشیم، از انتظار کشیدن برای چیز‌های بیشتر و شرایط بهتر خسته نمی‌شویم. ما با قدردانی از دیگران، طاقت و تحمل خود را برای صبر و رضایت‌مندی از تأخیر افزایش می‌دهیم.

۴. توقف کنید: هر وقت که احساس کردید تمایل دارید که باعجله همه‌چیز را سریع پیش ببرید، یا می‌خواهید بلافاصله کار‌ها را انجام دهید و نمی‌توانید منتظر بمانید تا کار‌ها مسیر طبیعی خود را ادامه دهند، به خود دستور ایست بدهید و توقف کنید. قبل از اقدام به کار یا تصمیم به حرکتی، چند نفس عمیق بکشید. به‌عنوان‌مثال، اگر در یک سوپرمارکت یا در ترافیک سنگین قرار دارید، تصمیم بگیرید که مکث کنید و هیچ کاری نکنید. در این مواقع برخی کار‌های دیگر را انجام دهید، به رادیو گوش دهید، یا فقط از تماشای قفسه‌ها و خریداران سوپرمارکت لذت ببرید. یادتان باشد بی‌تاب بودن باعث نمی‌شود کار‌ها سریع‌تر پیش بروند، بنابراین گاهی بهترین کار، هیچ کاری نکردن است.

۵. تأخیرِ با رضایت را تمرین کنید: پرورش صبر می‌تواند با افزایش ظرفیت تحمل ما در انتظار کشیدن توسعه پیدا کند. ایجاد انتظار آگاهانه یا تأخیر با رضایت، بهترین تمرینی است که در طول روز می‌توانید در موقعیت‌های مختلف انجام دهید. وقتی نوبت شما در نانوایی، عابر بانک، پای صندوق خرید، سلف‌سرویس محل کار، صف اتوبوس، کشیدن بشقاب سر میز غذا و... است، نوبتتان را با لبخند و رضایت به نفر بعد از خود بدهید.