جلسه نقد و بررسی ادبیات فانتزی در مشهد برگزار شد

به گزارش شهرآرانیوز، خضرایی‌منش در این جلسه با اشاره به شکل‌گیری ادبیات فانتزی و شاخصه‌های آن نسبت به سایر ژانر‌های ادبی گفت: با وجود آنکه مفهوم ادبیات فانتزی مفهومی جدید است که در نیمه دوم قرن بیستم شکل گرفته است، باید توجه داشت که مفاهیم همیشه به‌دنبال مضامین مطرح می‌شوند. به‌گونه‌ای که مضامین در جایی وجود داشته‌اند که بالاخره در نقطه‌ای صورت‌بندی می‌شوند و در نهایت نامی بر آن نهاده می‌شود.

وی افزود: برای ادبیات فانتزی شاید نتوان تعریفی اجمالی و مختصر ارائه کرد و البته می‌توانیم با نگاهی تاریخی آن را بررسی کنیم. آثاری مثل «ایلیاد و ادیسه» در شکل‌گیری ادبیات فانتزی نقش محوری داشته‌اند. البته پیش از آن نیز متونی مثل کتاب مقدس و کتب عهد عتیق و عهد جدید در شکل‌گیری ادبیات فانتزی مؤثر بوده‌اند.
خضرایی‌منش خاطرنشان کرد: با وجود آنکه مفاهیم ادبیات فانتزی تاحدودی با ادبیات علمی و تخیلی یکسان است، در یک نقطه می‌توان آن را از هم جدا کرد. آنچه در حوزه علمی و تخیلی مطرح می‌شود، ممکن است روزی به نتیجه برسد و هنوز برای بشر دست‌یافتنی نیست. اما آنچه در حوزه ابیات فانتزی مطرح می‌شود، این است که احتمال دست‌یافتن بشر به آن تقریبا غیرممکن به نظر می‌رسد.

وی در ادامه گفت: البته این ادبیات گاه با ادبیات رئالیستی هم ارتباط جدی پیدا می‌کند و مرز‌های بسیار ظریفی بین این ادبیات و ابیات رئالیستی به وجود می‌آید.

خضرایی‌منش در ادامه با اشاره به مجموعه «هری پاتر» به‌عنوان یکی از نمونه‌های موفق ادبیات فانتزی گفت: یکی از شاخصه‌های این آثار این بود که خصوصا ۴ جلد نخست این مجموعه، مختص به ادبیات کودک و نوجوان است. ضمن اینکه در فاصله انتشار هر کتاب نسبت به کتاب دیگر، سن مخاطب در نظر گرفته می‌شود و هرچه جلوتر می‌رود، مفاهیم موجود در جلد‌های بعدی این اثر نیز هم زمان با رشد مخاطب و به‌تناسب سن او، بزرگ‌سالانه می‌شود. به این معنا، گروه سنی مخاطب هم تغییر می‌کند.

وی در ادامه صحبت‌های خود به جلد هشتم این مجموعه نیز اشاره کرد و آن را نسبت به سایر جلد‌های «هری پاتر»، موفق ندانست و گفت: متأسفانه در آثار برخی دیگر از نویسندگان نیز این موضوع به چشم می‌خورد که با تداوم‌یافتن یک قصه به‌صورت طولی، جذابیت آن کاسته می‌شود. حال آنکه اگر این قصه به‌صورت عرضی ادامه پیدا می‌کرد، شاید می‌توانست کشش بیشتری هم برای مخاطب داشته باشد. متأسفانه وسوسه ادامه‌دادن بیش از حد یک موضوع غالبا به خراب‌شدن آن هم منجر شده است.

خضرایی‌منش همچنین خاطرنشان کرد: متأسفانه ادبیات فانتزی در دنیا و از جمله در کشور ما جدی گرفته نمی‌شود و ترجمه این آثار نیز توسط مترجمان تراز اول صورت نمی‌گیرد؛ بنابراین در ترجمه‌های این آثار نیز مشکلاتی وجود دارد و این ترجمه‌ها در انتخاب واژگان با متن اصلی تفاوت‌هایی دارند که این موضوع می‌تواند به‌دلیل تسلط‌نداشتن به زبان مبدأ یا ناتوانایی در انتقال درست مفاهیم در ادبیات مقصد باشد. این موضوع در چاپ‌های بعدی نیز تصحیح نشده است.

خضرایی‌منش در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به ضرورت ترویج مطالعه در سنین نوجوانی گفت: بیش از آنکه والدین به این نکته وسواس داشته باشند که کتابی که فرزند آن‌ها مطالعه می‌کند، چه درس و پندی از آن می‌آموزد، باید اصل مطالعه و ترغیب فرزندان به مطالعه را مورد توجه قرار دهند و کم‌کم با همین مطالعه‌هاست که تفکر شکل می‌گیرد.

وی با اشاره به ضرورت مطالعه رمان و داستان برای گروه‌های مختلف سنی تأکید کرد: رمان مهم‌ترین فرم مطالعه عمومی است. ذهن با مطالعه و تخیل است که فرهیخته می‌شود و، چون رمان متغیر‌های متفاوتی را در اختیار ما قرار می‌دهد، قدرت ذهن و تخیل را وادار به فرهیخته‌شدن می‌کند و موجب رشد آن می‌شود.