نفیسه زمانی

غازان‌خان بن یسئور، از نوادگان چنگیز، دختری داشت به نام سارای که چون دختر خان مغولی بود، به او «خانم» به معنای «دختر خان» یا «شاهدخت» می‌گفتند.

ایران‌زمین زنان و مردانی زاده است که نامشان با تاریخ جاودانه شده است. از میان زنان مؤثر این خاک و بوم می‌توان از شیرین‌دخت نام برد.

محمدشاه قاجار را همسری بود به نام مهدعلیا که از وی صاحب دختری به نام ملک‌نساخانم شد. ملک‌نسا‌خانم سال ۱۲۱۲ شمسی در دهکده کهنو از توابع اسکوی تبریز چشم به جهان گشود. چون شاهدخت بود، وی را ملک‌زاده‌خانم نیز صدا می‌زدند.

ستی فاطمه خاتون بانوی اندیشمند دوره تیموریان نسبت خواهری با گوهرشادآغا، همسر شاهرخ میرزای تیموری، داشته است.

گوهرشادبیگم دختر امیر غیاث‌الدین، رئیس قبیله ترخانیان به همسری شاهرخ میرزا درآمد و بسیاری از بنا‌های باشکوه تیموری با کوشش این بانوی فاضل ساخته شد.

بانو تاجلی بیگم، از بانوان شجاع در دوران صفویه بود و در جنگ‌ها کنار همسرش می‌جنگید.

مهد علیا نواب علیه سلطانم بیگم ۴۵ سال بانوی اول در دوره شاه تهماسب اول بود که دوره تاریخی و مهمی را در زمان حیاتش رقم زد.

از بانوان اثرگذار دوره تیموریان که در خراسان موجبات ظهور و رونق هنر و ادب شدند می‌توان از گوهرشادبیگم نام برد.