صاحبان صنایع پیش‌قدم در ساخت بیمارستان

میترا صدر | شهرآرانیوز؛ خرداد ۱۳۹۴ که کلنگ ساخت مجموعه‌ای در محله فرهنگیان و در خیابان شریعتی ۴۷ به زمین خورد، بیشتر ساکنان اطراف فکر می‌کردند قرار است یک مجتمع آپارتمانی یا فروشگاه بزرگ دیگری ایجاد شود. نمایان شدن تدریجی ساختمان با نمای نیم‌کره‌ای، فرضیه ساخت مرکز خرید را قوت بخشید، اما خیلی زود اهالی متوجه شدند قرار است در این مکان بزرگ‌ترین بیمارستان تخصصی سرطان شهر توسط انجمن خیریه حمایت از بیماران سرطانی مشهد ساخته شود.

با اینکه بیش از یک‌سال از افتتاح این بیمارستان می‌گذرد، هنوز تمام بخش‌های آن راه‌اندازی نشده است. با این حال در همین مدت این مرکز درمانی پذیرای جمعیت زیادی از بیماران از سراسر کشور و کشور‌های اطراف بوده است. این بیمارستان قابلیت ارائه هر نوع خدمتی به بیمار را دارد، اما محور فعالیت آن درمان سرطانی‌هاست. در گزارش زیر سری به این مرکز درمانی زدیم که از ظرفیت‌های مهم منطقه ما و محله فرهنگیان است.

حمایت ۵۰ ساله از سرطانی‌ها

هسته اولیه انجمن حمایت از بیماران سرطانی مشهد اوایل دهه ۵۰ با همت تعدادی از خیران خراسانی شکل گرفت. این خیران با احداث و تجهیز مرکز درمانی رضا (ع) که بعد‌ها به بیمارستان امید تغییر نام داد، فعالیت خود را شروع کردند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، انجمن در سال ۱۳۶۱ به ثبت رسید و فعالیت خود را برای خدمت‌رسانی به بیماران سرطانی از سر گرفت.

این‌بار با تأسیس آسایشگاه و مرکز درمانی رضا (ع) در خیابان شهید فلاحی ۲ در سال ۱۳۸۶ برای اهداف خود اقدام کرد و سپس با توجه به افزایش بیماران سرطانی، برای ارائه خدمات بهتر، بیمارستان عباس ناظران را در خیابان شریعتی ۴۷ ساخت. شعار انجمن کمک به همه بیماران سرطانی است و اینکه کسی به علت نداشتن تمکن مالی از درمان این بیماری باز نماند.

حمید مستشاری، رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از بیماران سرطانی مشهد و عضو هیئت مدیره بیمارستان عباس ناظران درباره انتخاب نام این مرکز درمانی می‌گوید: منابع مالی ما توسط مردم و با اعتمادی که آن‌ها به ما دارند تأمین می‌شود. در ساخت این بیمارستان بیشتر از همه صاحبان صنایع استان خراسان پیش‌قدم بودند. در همین رابطه شرکت آسفالت طوس با مدیریت علی ناظران هزینه خرید زمین بیمارستان را برعهده گرفت و پیشنهاد ساخت آن را در هیئت مدیره انجمن خیریه سرطانی‌های مشهد مطرح کرد. ما بدون اینکه آقای ناظران خبر داشته باشد، نام بیمارستان را به یاد پدرشان گذاشتیم تا این‌کار خیر توسط سایر خیران ادامه پیدا کند.

به یاد نیک‌مردان و مهربانوان نیکوکار

به علت شیوع کرونا از سه در ورودی اصلی بیمارستان، فقط در بخش اورژانس باز است که در خیابان شریعتی ۴۷ قرار دارد. از ابتدای این خیابان که به سمت بیمارستان می‌روم ابتدا ایستگاه شماره ۴۳ آتش‌نشانی را می‌بینم. نزدیکی این ایستگاه به بیمارستان یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این معبر است. به جای ورود از بخش اورژانس به سمت در اصلی می‌روم در قسمتی که ساختمان نمای دایره‌ای شکل دارد. یادبود سنگی بزرگی روبه‌روی در ورودی قرار دارد و روی آن نوشته شده است: «هو الکریم، با کریمان کار‌ها دشوار نیست. این نگاره به یاد تمامی نیک‌مردان و مهربانوان نیکوکاری که در ساخت، تجهیز، راه‌اندازی و نگهداری این بیمارستان منشأ خیر بوده و خواهند بود، به یادگار برپا می‌شود.» دو سمت این بنای یادبود فضای سبز زیبایی طراحی شده است. قسمت ماشین‌رو و بولوار داخل بیمارستان نیز به نام خیّر دیگری است که هزینه بولوارکشی و آسفالت این محدوده را داده است.

محبوبه خوشدل، کارشناس مسئول روابط عمومی بیمارستان، می‌گوید: اینجا با کمک هزاران خیّر برپا شده و برای قدردانی از زحماتشان نام آن‌ها را روی تابلو‌ها و در سمت چپ هر اتاق نصب کرده‌ایم. بیمارستان ناظران، آسایشگاه، رادیوتراپی و انکولوژی رضا (ع) زیر نظر انجمن خیریه حمایت از بیماران سرطانی مشهد قرار دارند. یکی از سیاست‌های مهم انجمن حمایت از بیماران بی‌بضاعت است. انجمن این عزیزان را پذیرش می‌کند و بعد از تحقیق درباره وضعیت آن‌ها، هزینه‌های درمان و داروهایشان را برعهده می‌گیرد. هیچ‌کدام از مدیران انجمن، حقوقی دریافت نمی‌کنند و همیشه اینجا حضور دارند. علاوه بر این اگر خیّری برای موضوع خاصی به بیمارستان کمک کند، تمام کمکش صرف همان کار می‌شود و با جزئیات در دفاتر مشخص ثبت می‌شود.

گل سرخی برای بیماران شیمی درمانی

خوشدل همراهم می‌شود تا از بخش‌ها و طبقات مختلف بیمارستان دیدن کنیم. ارتفاع سرسرای این بیمارستان تا طبقه سوم کشیده شده است. او می‌گوید: در معماری این ساختمان می‌توان تلفیق ظریفی از معماری کهن ایرانی و معماری امروز جهان را مشاهده کرد. گنبد پوشش‌دهنده سرسرای اصلی نیم‌نگاهی نمادین به موضوع سرطان دارد. این گنبد، سطحی کروی متشکل از اشکالی چند ضلعی است که نماد سلول هستند.

نام گل‌های مختلف را برای احساس آرامش بیشتر بیماران روی هر بخش گذاشته‌اند. سمت چپ سرسرای اصلی بخش «رُز» قرار دارد که برای بخش شیمی درمانی سرپایی انتخاب شده است. تصویر این گل روی تابلو آن نیز نقش بسته است.

به طبقه اول می‌رویم که شامل بخش‌های اتاق عمل و ICU و بخش داخلی به نام گل لاله است. به‌دلیل الزامات بهداشتی اتاق عمل وارد این قسمت نمی‌شویم. خوشدل می‌گوید: این بخش دارای فضای استریل مخصوص ابزار جراحی است که به وسیله راهرو استریل مجزا به اتاق‌های عمل ارتباط دارد. این فضا ایمنی بسیار زیادی از لحاظ کنترل عفونت در اتاق‌های عمل ایجاد می‌کند.

مراقبت‌های جسمی و روحی در بخش «شقایق»

«شقایق»، بخش ویژه بیماران سرطانی در طبقه دوم است. اتاق‌ها در بخش شقایق بزرگ و پرنور هستند تا برای بیماران این بخش که از لحاظ روحی و جسمی نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند مناسب باشند. جانشین سرپرستار این بخش همراهمان می‌شود. بعد از بازدید از اتاق‌ها به اتاق هود می‌رویم که مخصوص آماده‌کردن دارو‌های بیماران سرطانی است. در واقع دستگاه هود برای حفاظت از پرستاران است.

فاطمه محمدی می‌گوید: کوچک‌ترین بی‌احتیاطی عواقب خطرناکی برای کادر درمان به دنبال دارد و می‌تواند آن‌ها را دچار سرطان کند، چون این دارو‌ها جذب پوستی و تنفسی دارند و سرطان‌زا هستند. او از سختی‌های ارتباط‌گرفتن با بیماران این بخش می‌گوید و توضیح می‌دهد: کادر درمان این بخش باید صبور باشند و توانایی برقراری ارتباط با بیماران را داشته باشند. بیماران سرطانی بیماران خاصی هستند که وقتی متوجه بیماری خود می‌شوند با رنج افسردگی نیز دست و پنجه نرم می‌کنند. ما در اینجا با برخی مراکز مشاوره نیز قرارداد داریم. ارائه خدمات مشاوره کمک زیادی به این بیماران می‌کند.

دنیای رنگ و بازی کودکانه

به طبقه سوم می‌رویم که مخصوص کودکان سرطانی و غیرسرطانی است. حال و هوای این بخش با آنکه هنوز راه نیفتاده است با همه طبقات دیگر تفاوت دارد. همه امکانات سایر طبقات برای این بخش نیز دیده شده است، اما آنچه این بخش را با سایر بخش‌ها متفاوت کرده دیوار‌ها و اتاق‌هایی است که بر هر کدام طرح و رنگی زیبا نقش بسته است. رنگ‌آمیزی این بخش را زهرا ایزدی و گروه همراهش برعهده دارند.

او یکی از توان‌یابان مرکز آموزشی نیکوکاری توان‌یابان است و امیدوار است این آثار هنری باعث تقویت روحیه کودکان شوند به گونه‌ای که بتوانند با شرایط بهتری، بیماری را پشت سر بگذارند. بر دیوار لابی این طبقه با خطی زیبا و به رنگ طلایی نوشته شده است: «نام نیکی گر بماند ز آدمی/ به کزو ماند سرای زرنگار» و زیر آن نوشته شده است: «هزینه ساخت و تجهیز بخش هماتولوژی اطفال به همت خیران محترم گروه راه سلامتی اهدا شده است.» این گروه یک سازمان مردم‌نهاد است و هدف آن تأمین هزینه‌های درمان کودکان و نوجوانان زیر ۱۶ سال است که به بیماری‌های خاص با هزینه درمان زیاد دچار می‌شوند.

درمان ویژه هر بیمار با آزمایش‌های دقیق

طبقه منفی یک بیشترین مراجعه‌کننده را دارد. نمازخانه، آزمایشگاه، پرتودرمانی، پزشکی هسته‌ای و تصویربرداری خدمات این طبقه را تشکیل می‌دهد. طیبه ناظران، متخصص آسیب‌شناسی و مسئول این بخش، همراهمان می‌شود و می‌گوید: آزمایشگاه این بیمارستان علاوه‌بر ارائه خدماتی که در همه آزمایشگاه‌ها وجود دارند، بخش‌های مختلف تشخیصی مانند بیوشیمی، میکروب‌شناسی، خون‌شناسی، ایمونولوژی و پاتولوژی را نیز دارد. اندازه‌گیری «تومور مارکرها» برای بیماران سرطانی به طور روزانه در این آزمایشگاه انجام می‌شود.

در اینجا تست‌های لازم برای تشخیص و پیگیری درمان بیماران مبتلا به سرطان فراهم است. دستگاه «اسکنر اسلاید پاتولوژی» آزمایشگاه قادر است با استفاده از نرم‌افزار‌های تخصصی و رنگ‌آمیزی‌های خاص، روش درمانی مختص هر بیمار را مشخص می‌کند که به آن «ایمونوتراپی و تارگت تراپی» می‌گویند. تجهیزات آزمایشگاه بیمارستان ناظران این امکان را دارد تا نمونه بیماران را به مراکز پیشرفته‌تر داخل و خارج کشور برای مشاوره بفرستند.

بازیگر ۶۸ ساله مشهدی بر بستر بیماری

به سراغ یکی از بیماران بخش شیمی درمانی می‌روم که نام‌آشنای سینما و تئاتر مشهد است. غلامرضا بایران‌منش ۶۸ ساله این روز‌ها درمان خود را در بخش شقایق بیمارستان ناظران تکمیل می‌کند. مجتبی فرزند این هنرمند می‌گوید: حدود سه ماه است که پدرم به این بیماری مبتلا شده است. ابتدا او را به بیمارستان دیگری بردیم، اما وقتی متوجه شدیم بیمارستانی مخصوص برای این بیماری در مشهد وجود دارد، به اینجا آمدیم. در این یک هفته اخیر از پدرم به خوبی پرستاری شده است و از همه شرایط رضایت داریم.

فقط نیمی از ظرفیت بیمارستان فعال است

اصغر افراسیابی گرگانی ۱۵ سال است که مدیرعاملی انجمن حمایت از بیمارستان سرطانی مشهد را برعهده دارد. او همکاری خود را با انجمن از زمان ساخت مرکز رادیوتراپی و انکولوژی رضا (ع) در بولوار شهید فلاحی آغاز کرده است. وقتی این مرکز به یکی از بزرگ‌ترین و مجهزترین مراکز پرتودرمانی کشور تبدیل شد، با کمک خیران و سایر اعضای انجمن، پروسه اجرایی ساخت بیمارستان ناظران نیز شروع شد. او می‌گوید: خرداد ۱۳۹۴ بود که کلنگ ساخت بیمارستان در زمینی به مساحت ۱۸ هزار و ۵۰۰ مترمربع خورد. ساخت آن ۵ سال زمان برد و در حال حاضر ۹۶ تخت از ۲۰۰ تخت آن فعال است.

افراسیابی از همکاری خوب شهرداری منطقه ۱۰ برای نصب تابلو‌های راهنمای شهری تشکر می‌کند و در ادامه از مشکلاتی که در قطع شدن ارز‌های دولتی از اسفند سال گذشته برایشان به وجود آمده می‌گوید. به گفته او از پارسال بخش دارو و درمان این بیمارستان که تعرفه دولتی داشته است مجبور شده از تعرفه خیریه استفاده کند. افراسیابی می‌گوید: با این شرایط، بیمارستان دیگر توان خرید دستگاه‌های به‌روز و تعویض قطعات و تعمیر آن‌ها را نخواهد داشت.

منتظر صدور مجوز‌ها هستیم

مدیر عامل این بیمارستان از صادر نشدن مجوز بخش‌های مختلف بیمارستان، بعد از گذشت یک سال از راه‌اندازی گله دارد و می‌گوید: ماهی یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان کسری داریم چرا که مجوز‌های ما به طور کامل در همه بخش‌ها صادر نشده‌اند. پزشکان جراح ما نیاز به مشاوره قلب دارند، ولی هنوز مجوز بخش قلب ما صادر نشده است. سالانه حدود ۳۵۰ بیمار جدید به مرکز رضا (ع) اضافه می‌شوند که به مرحله پرتودرمانی می‌رسند.

بیمارستان عباس ناظران بزرگ‌ترین اورژانس در منطقه قاسم‌آباد را دارد، اما به علت صادر نشدن مجوز بخش‌های مختلف، امکان خدمات‌رسانی بهتر را ندارد. به عنوان مثال در بخش ارتوپدی، اگر بیماری با شرایط شکستگی استخوان به این بخش مراجعه کند، فقط آتل‌بندی روی بیمار انجام می‌شود و او را به مرکز درمانی دیگری می‌فرستیم که از نظر اقتصادی برای بیمارستان زیان‌آور است. یک‌سال است که درخواست تمام مجوز‌ها را فرستاده‌ایم و منتظر تشکیل کمیسیون بند ۲۰ در وزارت کشور هستیم.

دروازه نیکی؛ درخت نیکوکاران

بیمارستان عباس ناظران با کمک تعداد زیادی از خیران از اقصی نقاط کشور ساخته شده است. سرسرای طبقه همکف به نام «بانو هنگامه هاشمی قوچانی» نام‌گذاری شده است که به دلیل سرطان از دنیا رفته است و همسرش هزینه ساخت این سرسرا را برعهده گرفته تا یاد او را زنده نگه دارد. «دروازه نیکی»، عنصر مرکزی این سرسرا و بخشی از آن است که به شکل درخت طراحی شده و نام خیران مختلف روی آن حک شده است.

فرشید رحمانی، همسر زنده‌یاد هنگامه هاشمی قوچانی، متولد سال ۱۳۳۱ و مهندس راه و ساختمان است. رحمانی از طریق همسر مرحومش با انجمن خیریه حمایت از بیماران سرطانی مشهد آشنا شده است. او می‌گوید: همسرم، مهندس برق و مسئول آزمایشگاه دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد بود. سال ۱۳۸۵ تعدادی از اعضای بخش مشارکت‌های انجمن به دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی رفته بودند تا انجمن را به مسئولان و استادان دانشگاه معرفی کنند. هنگامه عضو انجمن شد و تصمیم گرفت ماهانه نیمی از حقوقش را به انجمن بدهد. آن موقع هنوز درگیر سرطان نشده بود.

بیماری هنگامه سه بار عود کرد و در خارج از ایران هم علم پزشکی نتوانست درمانش کند. اولین بار سال ۸۹ بود که درگیر سرطانی شد که تشخیص آن سخت بود. اوایل حتی پزشکان تصور می‌کردند در سفر‌های خارجی‌مان به بیماری ویروسی خاصی مبتلا شده است. همسرم ۷ سال پیش به رحمت خدا رفت. هنوز بیمارستان ناظران افتتاح نشده بود. اگر آن زمان بیمارستان مجهزی در مشهد برای تشخیص و درمان سرطان وجود داشت شاید تشخیص بیماری سریع‌تر و درمان آن میسر می‌شد.

او ادامه می‌دهد: سرطان فقیر و غنی نمی‌شناسد. ما تمکن مالی برای پیگیری روند درمان را داشتیم، ولی خیلی افراد در شرایط مالی مناسبی به سر نمی‌برند و نمی‌توانند از پس هزینه‌های تشخیص و درمان سرطان بربیایند. امید من و همسرم به این بود و هست که خیرانی راه ما را ادامه دهند تا حداقل کسی به‌دلیل شرایط

مالی از درمان عاجز نباشد.

رحمانی از اعضای هیئت مدیره بیمارستان و هیئت مدیره انجمن خیریه بیماران سرطانی مشهد هم هست. او از سختی‌ها در مسیر ساخت بیمارستان می‌گوید و اینکه او و دیگر اعضا چطور با دست خالی اقدام به خرید زمین از سازمان مسکن و شهرسازی کردند. می‌گوید: هیئت امنای انجمن دل را به دریا زدند و سال ۱۳۹۱ با یک میلیارد تومان و با کلی قسط و بدهی، زمین بیمارستان را از سازمان مسکن و شهرسازی به صورت ۱۰ ساله و با پرداخت سالانه مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان خریدند. سه سال زمان برد تا مجوز‌های لازم برای ساخت بیمارستان را از وزارت بهداشت بگیریم. بعد از آن روند ساخت به سرعت آغاز شد.

او درباره سُنت بیمارستان در نحوه نام‌گذاری هر یک از بخش‌ها و اتاق‌ها به نام خیران می‌گوید: زمانی که برای درمان همسرم به کشور‌های دیگر رفتم، متوجه شدم در برخی بیمارستان‌ها بخش‌ها و اتاق‌ها را به نام افرادی نام‌گذاری کرده‌اند که هزینه ساخت یا تجهیز را به بیمارستان هدیه کرده بودند. این موضوع را با اعضای هیئت مدیره و انجمن در میان گذاشتم و تصمیم گرفتیم از این روش بهره برده و نام خیران را روی بخش‌ها و اتاق‌ها ثبت کنیم تا مردم به این کار خیر روی بیاورند.