گزارشی درباره برنامه تلویزیونی «محفل» به مناسبت فرا رسیدن ماه رمضان

به گزارش شهرآرانیوز ماه رمضان برای مردم ایران مملو از حس‌های زیبایی است که بر سر سفره افطار و سحر در کنار خانواده شکل می‌گیرد. بسیاری از ما با ملودی گوش‌نواز دعای سحر از خواب بلند می‌شدیم. تا آنجا که وقتی کودک بودیم، ذوق داشتیم تا هرطور شده است برای سحری از خواب بیدار شویم و از این حس درکنار هم‌بودن لذت ببریم. در این میان برخی برنامه‌های تلویزیونی که در سال‌های مختلف از صداوسیما پخش می‌شد هم تأثیر دوچندانی در استفاده از برکت معنوی ماه مبارک رمضان داشت.

 برنامه «درس‌هایی از قرآن» حجت‌الاسلام‌والمسلمین قرائتی یکی از آن برنامه‌ها بود که مخاطبان زیادی را به سمت خود جذب کرده بود. بیان شیرین و نکات شیوای استاد قرائتی چنان برای مردم جذاب بود که مردم هرروز پای ثابت این برنامه بودند. در سا‌ل‌های اخیر برنامه «ماه‌عسل» نیز مخاطبان درخورتوجهی در شبکه سوم سیما داشت. سوژه‌های خاص این برنامه و فرم اجرایش در آن دوره برای مخاطب جدید بود و به همین دلیل تا حدی در جذب مخاطب موفق عمل کرد.

ماه رمضان سال ۱۴۰۱ برنامه‌ای قرآنی از شبکه سوم سیما پخش شد که در نوع خود بی نظیر بود. پیش از این برنامه‌های قرآنی صداوسیما با سبکی یک نواخت و بدون توجه به اسلوب مخاطب شناسی تولید می‌شد و توفیقی در جذب مخاطب آن هم در طیف غیرمذهبی نداشت.   

برنامه «محفل» که پیش از افطار از شبکه سوم سیما پخش می‌شد، توانست در همان روز‌های نخست پخش، مخاطبان زیادی را به خود جذب کند؛ به طوری که این میزان از استقبال برای بسیاری از متخصصان و برنامه سازان شوکه کننده بود. در سال گذشته این برنامه توانست با فرم جدید و سوژه‌های جذابش با محوریت قرآن کریم نسل‌های مختلف را با خود همراه کند و به خصوص تأثیر زیادی در جذب کودکان و نوجوانان به عرصه تلاوت و حفظ قرآن کریم داشت.

محفل؛ فرم و محتوای درخشان

«محفل» بزرگ‌ترین برنامه قرآنی رسانه ملی ویژه رمضان است که با فضایی نوآورانه تولید شده و با حضور قاریان و حافظان برتر قرآن و استعداد‌های برتر قرآنی ایران و جهان، ارائه‌هایی هنرمندانه و دیدنی را از قاب شبکه سوم سیما به خانه‌های مردم برده است. حجت الاسلام والمسلمین قاسمیان، حامد شاکرنژاد، احمد ابوالقاسمی، رضوان درویش از کشور سوریه و حسنین حلو از کشور عراق، کارشناسان ایرانی و بین المللی برنامه «محفل» هستند و اجرای این برنامه را رسالت بوذری بر عهده دارد. 

به تعبیری شاید «محفل» را بتوان رنسانس برنامه سازی برای ماه رمضان با هدف گردآوردن نخبگان قرآنی دانست. «محفل» یک برنامه کاملا متفاوت با دکوری به دور از کلیشه‌های مرسوم برای این ایام است و همین امر بیانگر این است که سازندگان این برنامه با فکر و ایده جدید وارد عمل شده اند. در این برنامه شاهد نوعی برنامه سازی جدید با میزبانی پنج نفر از مشهوران قرآنی هستیم و این موضوع نخستین بار پس از انقلاب اسلامی به وقوع پیوسته است. «محفل» یک برنامه تلویزیونی ساده نیست، بلکه محلی برای بررسی دستاورد‌های قرآنی است.

«محفل»؛ ایده جدید قرآنی

سیدمحمدحسین هاشمی گلپایگانی در گفت گو با شهرآرا درباره برنامه «محفل» گفت: شبکه ۳ درخواستی مبنی بر ساخت و تدوین برنامه‌ای متفاوت و در عین حال جذاب برای ماه مبارک رمضان داشت، درحالی که این نوع برنامه سازی خیلی مرسوم نیست. برای این مهم کسب نظر و جذب پیشنهادها، اقدام نخست برای رسیدن به هدف محسوب می‌شد. پس به گفتگو با همکاران و کارشناسان پرداختیم و نوعی همراهی قرآنی شکل گرفت و درنهایت ایده «محفل» متولد شد.   

هاشمی گلپایگانی درباره انتخاب میهمانان در برنامه «محفل» اظهار کرد: برنامه «محفل» به دنبال درپیش گرفتن راهبرد‌هایی خاص بود و بر همین اساس نیز برنامه ریزی شده بود تا بتواند در سطحی گسترده توجه جامعه به قرآن کریم را برانگیزد. نکته درخورتوجه دیگر اینکه قرآن کریم محور همه هم بستگی‌ها برای مسلمانان در سراسر دنیا محسوب می‌شود. میهمانان عرب زبان و قاریان بین المللی نیز زمینه را برای انعکاس عظمت هرچه بیشتر اسلام و قرآن کریم فراهم می‌کرد و هرکدام در کنار هم برنامه‌ای جذاب را در ماه مبارک رمضان رقم می‌زد.   

هاشمی گلپایگانی با اشاره به بازخورد‌های خوب فصل اول این برنامه و تمایل نوجوانان و جوانان به سمت آموزش‌های قرآنی، می‌افزاید: اثرگذاری برنامه بر خانواده‌ها زیاد بوده است، به ویژه خانواده‌هایی که فرزند خردسال و نوجوان دارند. کارشناسان ما هم می‌گویند پیام‌های زیادی برای معرفی کلاس‌های قرآن دریافت می‌کنند. این نشان می‌دهد برنامه اثرگذار بوده است. فیلم‌های زیادی هم از خانواده‌ها دریافت می‌کنیم که بچه هایشان در حال قرآن خواندن هستند. ما فقط شیرینی پیام الهی را به مردم یادآوری کردیم و مردم خودشان به سمت کلام الهی کشیده شدند.   

وی درباره نگرانی استقبال از «محفل۲» می‌گوید: از پارسال و بدو تولید چنین برنامه‌ای حول موضوعات قرآنی، این نگرانی را داشتم که کار چگونه خواهد شد. همه اعضای گروه آنچه در توانشان بود، در طبق اخلاص گذاشتند و نسبت به قبل، زمان بیشتری برای پیش تولید صرف شد. تهیه کننده «محفل» نبود تعامل دوسویه را نقد جدی دانست که برخی منتقدان به مجموعه اول «محفل» وارد کرده بودند و اظهار می‌کند که با تولید «محفل»، آن را به عنوان پیشنهادی خوب به منصه ظهور رسانده ایم.   

وی افزود: فرصت انتخاب سوژه‌ها و شناسایی افراد برای معرفی به مخاطب «محفل» در مجموعه اول، به دلیل فرصت کم پیش تولید، اندک بود، ولی در «محفل۲» زمان پیش تولید بیش از هشت ماه فرصت مناسبی برای برقراری ارتباط با نهاد‌ها و مراکز متعدد دولتی و مردمی به منظور شناسایی سوژه‌های بیشتر به وجود آورد.

پیوند اهالی قرآن و مردم

احمد ابوالقاسمی، یکی از قاریان شناخته شده کشور، جزو میزبانان این برنامه است. او درباره اثرگذاری برنامه «محفل» در بین عموم مردم به شهرآرا می‌گوید: خوشبختانه این برنامه پیوندی بین اهالی حرفه‌ای قرآن و عموم مردم ایجاد کرده است. تا پیش از این برنامه مردم گاهی فاصله و حریمی بین خودشان و قشر مذهبی و قرآنی می‌دیدند و همین باعث شده بود فضا برای هر دو طرف کمی سخت شود، اما پس از «محفل» دید مردم به اهالی قرآن تغییر کرده است. 

یکی از نکات دیدنی و جذاب برنامه شوخی‌های ماست و این را به دید مخاطبان رساند که اهل قرآن بسیار دل زنده هستند و افرادی که به هر نوعی با قرآن در ارتباط اند، دارای شور و نشاط هستند. این اتفاق اهالی قرآنی جامعه را به عموم مردم بسیار نزدیک کرد، به طوری که گاهی درباره شوخی‌های برنامه با ما صحبت می‌کنند و این برایشان جذاب است.   

او در ادامه در تبیین این نکته اظهار می‌کند: «محفل» در بخش اول تعریفی برای فعالیت‌های قرآنی داشته است. به طور مثال قاری را به طور واضح معرفی کرده است. مهم‌ترین نکته‌ای که در برنامه «محفل» رخ داده، این است که توجه مخاطبان را به آیات قرآن جلب کرده است. زمانی که تعاریف قرآنی برای مخاطب شکل بگیرد، نحوه گوش دادنش نیز فرق خواهد کرد و توجه بیشتری به قرآن خواهد کرد. «محفل» سطح توقع مردم را بسیار بالاتر برد.

در ادامه حتما بخوانید ویژه‌برنامه‌های سحر رمضان ۱۴۰۳ در تلویزیون کدام‌اند؟

ایجاد فضایی بیشتر با گنجایش ۷۰۰ نفر

برایند‌ها نشان می‌دهد که اقبال مخاطب به میهمانان خردسال حافظ و قاری قرآن بیشتر بوده است و عوامل «محفل۲» را بر آن داشته است تا به این بخش ضریب دهند و نگاه ویژه تری به آن داشته باشند. همچنین توجه مسلمانان دیگرکشور‌ها و ارسال پیام و واکنش‌ها و فیلم‌های پربازدید در یوتیوب و دیگرشبکه‌های اجتماعی، نظر اعضای اتاق فکر این برنامه را به این سمت وسو برد تا به دعوت از میهمانان بین المللی نگاه جدی تری داشته باشند و توجه به بُعد بین المللی در طراحی دکور مجموعه دوم نیز نمایان است.   

برای دکور چندین طرح بررسی شد. ستون‌هایی منقش به آیه‌ای از قرآن کریم و اسمای الهی دورتادور دکور نمایان است و آیه منقش شده بر آن به گونه‌ای خطاطی شده است که خطوط بین کلمات آیه در سر ستون دارای فاصله بیشتری از آیات پایین ستون است و تراکم کلمات در قسمت پایین بیشتر است و نزول آیات الهی را از آسمان به سوی زمین تداعی می‌کند. این دکور به فراخور حال برنامه امکان تغییر رنگ با نورپردازی‌های متفاوت را دارد.   

تفاوت دیگر این دکور با مجموعه اول، وجود فضای بیشتر برای حضور تعداد بیشتری از مخاطبان این برنامه در محل ضبط است که فضایی با گنجایش هفتصد نفر را ایجاد کرده و جایگاه استقرار میزبانان (داوران محفل) در میان تماشاچیان است و گویی فاصله‌ای با آنان ندارند تا آن فضای صمیمی حاصل شود.