احیای حماسه‌

خادم| حماسه بخشی جدایی‌ناپذیر از ادبیات ایران است. این گونه ادبی هم ریشه در معارف و منابع شیعی دارد و هم در ادبیات کهن ایران که سرآمد آن شاهنامه فردوسی است. حوزه هنری با توجه به این ریشه‌ها، از سال گذشته و با برگزاری نخستین جشنواره داستان‌های حماسی، توجه خود را به این گونه نشان داده است. امسال نیز دبیرخانه هنر‌های حماسی در محل حوزه هنری خراسان رضوی راه‌اندازی شد و چندی پیش با رسانه‌ای شدن خبر انتخاب اعضای شورای راهبردی آن، گام جدی‌تر این نهاد انقلابی در گسترش حماسه در شاخه‌های مختلف ادبی و هنری برداشته شد. برای آگاهی از چند و، چون و اهداف شورای راهبردی، با ۲ تن از اعضای آن گفتگو کرده‌ایم. میثم مرادی بیناباج، رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی خراسان رضوی، از اعضای حقوقی این شوراست. او مأموریت اصلی دبیرخانه هنر‌های حماسی را ترویج گفتمان هنر حماسی می‌داند و می‌گوید: تأکید ما این است که هنر و ادبیات حماسی را با تکیه بر شاهنامه و ذیل گفتمان انقلاب اسلامی احیا کنیم. از این رو، این دبیرخانه مجموعه فعالیت‌هایی را برای خودش پیش‌بینی کرده است که برخی از آن‌ها مانند برگزاری نخستین جایزه ملی داستان‌های حماسی و نشست‌ها و محافل مختلف ادبی و فرهنگی را در دست اقدام دارد. دبیرخانه هنر‌های حماسی مجموعه‌ای است که برای گسترش گفتمان هنر و ادبیات حماسی در سطح کشور، از بدنه جامعه هنری شکل گرفته و کارش تعمیم مفهوم و گزاره هنر حماسی به فعالیت‌های مختلف هنرمندان و تولیدات و فعالیت‌های هنری است. دراین‌باره دبیرخانه را نیازمند تبعیت از شورایی بالادستی دیدیم که متشکل از اشخاص حقوقی و صاحب‌نظرانی باشد؛ یک شورای راهبردی که راهبرد‌های اصلی دبیرخانه و اهداف آن را روشن کند و یک نوع جایگاه نظارتی بر فعالیت‌های دبیرخانه و توسعه‌ای داشته باشد. بنا به پیشنهاد حوزه هنری استان و با تأیید رئیس حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، افرادی حقیقی و حقوقی پیشنهاد و بر پایه سوابقشان در حوزه هنر و ادبیات معرفی شدند. نخستین نشست این شورا به‌زودی برگزار خواهد شد. در ذیل آن، راهبرد‌های مرتبط با دبیرخانه مورد بررسی قرار می‌گیرد و راجع به کیفیت و شیوه ادامه فعالیت‌های دبیرخانه به صورت تخصصی بحث می‌شود. دکتر جمال یزدانی، دانش‌آموخته سیاست‌گذاری فرهنگی و پژوهشگر فرهنگ و هنر انقلاب اسلامی و ارتباطات، نیز از اعضای حقیقی شورای راهبردی دبیرخانه هنر حماسی حوزه هنری خراسان رضوی است. او می‌گوید: گام اول و محوری که به نظر من در دبیرخانه هنر حماسی ضرورت دارد، راه‌انداختن این گفتمان در بدنه هنری کشور است. ادبیات حماسی الان مهجور است، در حالی که یکی از گونه‌های جدی ما در ادبیات بوده است. همچنین گونه هنر حماسی آن‌گونه که در ادبیات بوده، در بقیه قالب‌ها پیگیری نشده است و کارویژه این دبیرخانه این است که فعالیت‌های هنری جامعه و هنرمندان را به سمت احیای این ادبیات در گونه‌های مختلف هنری جهت بدهد. ایده‌ای که در حوزه گفتمانی دارد این است که با تبیین محور‌های هنر حماسی و شاخص‌سازی آن، کاری کند که هنرمند بتواند تشخیص بدهد چه کاری در گونه هنر حماسی قرار می‌گیرد. یزدانی یادآور می‌شود: باید با مرور داشته‌هایمان و میراثی که داریم -که نمونه تام آن در حوزه ادبیات، شاهنامه است و در معارف مذهبی خودمان آثاری مانند نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه- آن‌ها را رو بیاوریم و مبتنی بر آن، ادبیات جدید بازخوانی شود. اگر مایه‌ها و مضمون‌هایی برای کار هنری در آن میراث وجود دارد، استخراج شود، این یک پایه کار برای گفتمان‌سازی است. ایده دیگر استفاده از ظرفیت فکری نهاد‌های علمی مانند حوزه‌های علمیه و جریان‌های فکری حوزه معارف دینی مبتنی بر ادبیات حماسی است که باید بتوانند آن معارف، محتوا‌ها و محور‌هایی را که در معارف دینی می‌توانند به این بخش کمک کنند، استخراج کنند و در تعامل با جامعه هنر آن‌ها را به جهت مدنظر سوق دهند و در این سطح گفتمان‌سازی کنند. نویسنده کتاب «در مکتب مصطفی» توجه به هنرمندان استان‌هایی را که کمتر دیده می‌شوند از اهداف دیگر این دبیرخانه می‌خواند و می‌گوید: ایده دیگر سرمایه‌گذاری و اشاعه همین محتواست در میان هنرمندان استان‌هایی که هنرمندانشان در سطح کشور دیده نمی‌شوند. ظرفیت‌های هنری‌ای که به سبب دوری از مرکز دیده نمی‌شوند و تریبونی ندارند و اتفاقا ظرفیتشان برای اینکه بتوانند گونه هنر‌های حماسی را در کشور و در قالب‌های مختلف اجرا کنند فوق‌العاده بالاست. در نخستین جایزه هنر حماسی در حوزه داستان که سال گذشته در مشهد برگزار شد، بیشتر کسانی که شرکت کردند شهرستانی‌ها بودند و اتفاقا آثار قوی و خوبی را در حوزه داستان ارائه کردند.