ماجرای ثبت شدن نام «جیگی‌جیگی» در کتاب جشنواره‌های بین‌المللی کمبریج

به گزارش شهرآرانیوز، «راهنمای کمبریج درباره جشنواره‌های بین المللی» نام کتابی است که معتبرترین انتشارات دانشگاهی جهان به نام انتشارات کمبریج در انگلستان به کوشش ۱۵ نفر از اساتید صاحب کسوت تئاتر جهان منتشر کرده است. این کتاب در ایران توسط حسین ارومیه چی‌ها ترجمه و انتشارات نمایش آن را چاپ کرده است.  در این کتاب درحالی لیست جشنواره‌های معتبر در سراسر دنیا ذکر شده است که از ایران فقط نام دو جشنواره بین المللی تئاتر به چشم می‌خورد؛ جشنواره تئاتر فجر و جشنواره تئاتر جیگی جیگی. از بین این دو جشنواره، تئاتر فجر بهمن ماه هرسال پذیرای آثار گروه‌هایی از سراسر ایران است، اما جیگی جیگی مدت‌هاست که دیگر اجرا نمی‌شود. در این میان چند سوال اساسی درباره تئاتر کشور ذهن مخاطب را درگیر می‌کند که در گفتگو با محمد برومند دبیر اجرایی جشنواره جیگی جیگی و کارگردان صاحب کسوت تئاتر به آن خواهیم پرداخت.

در ایران چند جشنواره بین المللی تئاتر برگزار می‌شود؟

تعدادی از جشنواره‌های بین‌المللی تئاتر در ایران (بجز فجر و جیگی جیگی) ازجمله جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک‌و‌نوجوان ۲۹ دوره، جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی مبارک ۱۹ دوره، جشنواره بین‌المللی تئاتر آئینی و سنتی ۲۲ دوره، جشنواره بین‌المللی تئاتر صاحب‌دلان ۱۲ دوره، جشنواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان شانزده دوره، جشنواره بین‌المللی تئاتر لاله‌های سرخ بیست‌و‌هشت دوره برگزار شده است به اضافه جشنواره بین‌المللی پانتومیم در زنجان که جشنواره‌های بین‌المللی تئاتر ایران به شمار می‌روند.

چرا فقط نام ۲ جشنواره فجر و جیگی جیگی در این کتاب ذکر شده است؟

 در نگارش این کتاب ۱۵ پرفسور، دکتر، استاد دانشگاه، پژوهشگر سرشناس حوزه تئاتر از کشور‌های مختلف نقش داشتند. شناختی که این اساتید از جشنواره‌های بین‌المللی تئاتر سراسر دنیا دارند به دلیل حضورشان در آن جشنواره‌ها بوده یا از طریق اطلاعاتی که منتقدین، پژوهشگران و هنرمندان و همچنین از طریق رسانه‌های معتبر دریافت کرده‌اند؛ بنابراین می‌توان گفت شناخت و ثبت این ۲ جشنواره مهر تاییدی بر مقالاتی است که درباره‌شان نوشته شده است.

غیر از جشنواره جیگی‌جیگی که توسط بخش خصوصی برگزار شده است تمام جشنواره‌های دیگر دولتی هستند؛ بنابراین باید گفت اگر دولت نقشی در معرفی جشنواره‌ها به مولفان این کتاب داشت، پس باید از جشنواره‌های دیگر هم نام برده می‌شد. از حدود ۱۰ جشنواره بین‌المللی تئاتر ایران بی‌شک جشنواره فجر و جیگی جیگی انعکاس خوبی در فضای رسانه‌ای خارج از ایران داشته‌اند.

به نظر شما مهم‌ترین عامل در معرفی جشنواره جیگی جیگی به جامعه جهانی چه بوده است؟

ما به اهمیت نقش رسانه در جشنواره‌ها واقف بودیم به همین دلیل در کنار دعوت از گروه‌های هنری برای حضور در جشنواره جیگی‌جیگی، از تعدادی از خبرنگاران و پژوهشگران و منتقدان مطرح بین‌المللی نیز دعوت کردیم تا در جشنواره جیگی‌جیگی حضور یابند و با نوشتن گزارش و نقد به معرفی این جشنواره در عرصه بین‌الملل بپردازند. همچنین بخش بین‌الملل جشنواره جیگی‌جیگی از چند ماه پیش از برگزاری، تا چند ماه پس از آن با مراکز مهم تئاتر دنیا مثل اسیتژ و یونیما و... ارتباط خوبی داشت. این مراکز بین‌المللی تئاتر در جریان کامل برگزاری جشنواره بودند و اخبار آن را در رسانه‌های خود منتشر کردند.

هر ساله بودجه مشخص و قابل توجهی برای معرفی جشنواره‌ها اختصاص داده می‌شود. آیا اعدا و ارقام مربوط به این بودجه‌ها شفاف بوده است؟

هیچ‌گاه هیچ مسئولی به این سوال پاسخ شفاف و کاملی نداده است. از یک سو کل بودجه تئاتر کشور را در یک سال مثلا سال گذشته بیست‌و‌هفت میلیارد اعلام می‌کنند، اما از سوی دیگر خبر می‌رسد که بودجه فقط یک سال جشنواره فجر بیست‌و‌هشت میلیارد بوده و فقط برای تولید یک نمایش در جشنواره فجر مبلغ یک‌میلیارد تومان قرارداد بسته‌اند!

حال جمع حدود ۱۰ جشنواره بین‌المللی تئاتر در یک سال چه مبلغ است؟ پاسخ این سوال هیچ‌گاه به شفاف و دقیق عنوان نشده است. همه می‌دانند بودجه جشنواره‌های تئاتر فقط از طریق مرکز هنر‌های نمایشی یا وزارت ارشاد تامین نمی‌شود بلکه بخشی از این بودجه توسط دیگر ادارات و سازمان‌ها تامین می‌شود. اینکه جمع کامل این مبالغ چقدر است من اطلاعی ندارم و فقط رئیس مرکز هنر‌های نمایشی کشور می‌تواند پاسخ دهد.

کل حمایت مالی که وزارت ارشاد و مرکز هنر‌های نمایشی در سال ۹۷ از جشنواره جیگی جیگی کردند چه مبلغی بود؟

بودجه برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر جیگی‌جیگی توسط موسسه سیمرغ که یک موسسه فرهنگی و هنری در بخش خصوصی است، تامین شد. تمام حمایت مالی جذب شده از شهرداری مشهد ۵۰ میلیون و اداره کل ارشاد خراسان ۵۰ میلیون و مرکز هنر‌های نمایشی ۱۵ میلیون تومان بوده است. البته این موسسه از کمک‌های غیرنقدی بعضی از ادارات مثل کانون پرورش فکری، آستان قدس، روزنامه شهرآرا، مجله بارثاوا، سالن‌های خصوصی تئاتر مشهد ازجمله پردیس تئاتر مستقل و شمایل بهره برده است و هر کدام در تامین سالن اجرا یا انتشارات و... همکاری کرده‌اند.

اما کل هزینه دستمزد گروه‌های ایرانی و خارجی، هزینه‌های حمل‌و‌نقل و ویزا و هتل و پذیرایی گروه‌ها و مهمانان خارجی و داخلی و... را موسسه سیمرغ پرداخته است و تمام تیم اجرایی جشنواره که اعضا و هنرمندان کمپانی سیمرغ بوده‌اند به‌صورت خیرخواهانه و بدون دریافت حتی یک ریال دستمزد و عاشقانه جشنواره را برگزار کردند. در نهایت موسسه سیمرغ در سال ۹۷ به ما گزارشی را داد که می‌گفت برای برگزاری این جشنواره حدود ۳۰۰ میلیون تومان ضرر کرده است.

تفاوتی که این جشنواره با تمام جشنواره‌های تئاتر کشور در برگزاری داشت این بود که برگزار کنندگان بدون دستمزد و عاشقانه کار کردند و تمام تلاش‌شان این بود که به بهترین شکل ممکن جشنواره را برگزار کنند. گرچه مسولان و هنرمندانی هم بودند که تمام تلاش‌شان را کردند تا این جشنواره برگزار نشود و یا آن را به زمین بزنند که قصه طولانی دارد.

با این حال این جشنواره به عنوان اولین جشنواره بین المللی تئاتر در بخش خصوصی برگزار شد و توانست چنین تاثیر مطلوبی در عرصه جهانی تئاتر بگذارد که فقط با برگزاری یک دوره نامش در این کتاب معتبر ذکر شود.

با وجود موفقیتی که می‌گویید جشنواره جیگی‌جیگی در عرصه بین‌الملل داشته است چرا اجازه ندادند دوره‌های بعدی این جشنواره برگزار شود؟

دلیل برگزار نشدن دور دوم جشنواره به دلیل به ضرر مالی ذکر شده بود و اینکه زمان‌بر بود تا چاله ۳۰۰ میلیون تومانی پر شود. اما باز هم ما سعی داشتیم این جشنواره را بار دیگر برگزار کنیم. پس نامه‌هایی به اداره اداره کل ارشاد خراسان و مرکز هنر‌های نمایشی زدیم و پیگیری کردیم، اما متوجه شدیم دوستان به دلایلی که بیان نکردند موافق برگزاری این جشنواره نیستند. حتی در سال ۹۷ مدیران شفا‌ها به من گفتند از برگزاری این جشنواره خودداری کنم، اما چون حاضر نشدند این اعتراض را کتبی ارائه دهند. از طرفی مشخص نبودکه عواقب اصرار به برگزاری این جشنواره چه باشد. اما به هرحال درصورتی که ارگان‌ها باز هم حاضر به حمایت باشند من هم از ارتباطات خود بهره خواهم گرفت تا به بهترین شکل ممکن این جشنواره برگزار شود و سودآور باشد.

در ادامه حتما بخوانید «نوروز» در دهلی درخشید | اجرای نمایشی به کارگردانی محمد برومند درجشنواره رایان هند + فیلم