نگاهی به نشست تاشکند و دستان خالی طالبان پس از برگزاری آن

محمد زمان حسینی | شهرآرانیوز؛ کنفرانس تاشکند در حالی پایان یافت که مانند نشست‌های دیگر هیئت طالبان با دست خالی از آن خارج شد. بسیاری از تحلیلگران این کنفرانس را فرصتی برای به‌رسمیت‌شناختن طالبان عنوان کرده بودند، اما ظاهرا این‌بار هم طالبان در برآوردن خواسته‌های جامعه جهانی بی‌تفاوت بوده است و به همین دلیل، بدون دستاوردی خاص از تاشکند به کابل بازگشتند.

از کنفرانس توسعه و امنیت اقتصادی تا شناسایی طالبان

پیش از برگزاری نشست تاشکند که با شرکت 20 کشور مهم جهان و نمایندگان نهادهای جهانی برگزار شد، گمانه‌زنی‌هایی درخصوص اینکه احتمال شناسایی طالبان در این نشست رقم بخورد، در بسیاری از رسانه‌ها و محافل کارشناسان مطرح شد، اما هیئت طالبان از این نشست به‌عنوان «کنفرانس امنیت و توسعه اقتصادی افغانستان» یاد کرده بود.

هیئت طالبان که به سرپرستی امیرخان متقی، وزیر خارجه، به تاشکند رفته بودند، در دیدار با مقامات ازبکستان خواستار توسعه مبادلات تجاری بین دو کشور و در رأس آن تکمیل خط آهن ترمذ-مزارشریف-کابل-پیشاور شدند.

با پایان نشست تاشکند و انتشار متن بیانیه پایانی مشخص شد که طالبان هنوز در برآورده‌کردن خواست جامعه جهانی موفق نشده‌اند.

در بیانیه پایانی این نشست تصریح شده است که اکنون اولویت اصلی افغانستان، احیا و تقویت اقتصاد به‌عنوان یک عامل مهم دستیابی به صلح در این کشور است.

وعده تأمین امنیت به همسایگان

از مسائل مهم دیگر که باعث نگرانی کشورهای همسایه در آستانه اولین سالگرد تصرف کابل توسط طالبان شد، وجود گروه‌های تروریستی و تروریست‌های چندملیتی در بین این جریان است. داعش خراسان و تحریک اسلامی ازبکستان از جمله این گروه‌های تروریستی است. هر دو جریان با گرایش‌های سلفی‌تکفیری از زمان تأسیس تا به حال به‌دنبال انجام عملیات‌هایی در آسیای مرکزی هستند. چندی پیش نیز خاک ازبکستان از جانب افغانستان هدف اصابت چند راکت قرار گرفت که کمی بعدتر داعش خراسان مسئولیت این حمله را برعهده گرفت.

ازبکستان و تاجیکستان دو همسایه افغانستان هستند که نگران نفوذ تروریست‌ها از افغانستان به خاک خود هستند. ازبکستان با طالبان سیاست تعامل در پیش گرفته است، اما تاجیکستان از ابتدای حکومت طالبان در سال گذشته به مخالفان این گروه پناه داده است.

پیشنهاد انتقال ذخایر ارزی افغانستان به کشور سوم

هم‌زمان با نشست تاشکند، خبرگزاری رویترز گزارش کرد که در گفت‌وگو میان هیئت طالبان و مقامات آمریکایی، پیشنهادی مبنی بر آزادسازی ذخایر ارزی افغانستان از سوی آمریکا و انتقال آن به صندوق امانی در کشور سوم مطرح شده است. اما آمریکا ظاهرا درباره کنترل کشور سوم بر این صندوق مخالفت کرده است.

در همین حال، رسانه‌های آمریکایی نیز اعلام کرده بودند که آمریکا درحال مذاکره با سوئیس و سایر طرف‌ها درباره ایجاد سازوکاری از جمله یک صندوق امانی است تا پرداخت‌های آن با کمک یک هیئت بین‌المللی تعیین ‌شود.

با این حال، به گفته این منابع اختلافات قابل توجهی بین دوطرف باقی مانده است از جمله امتناع طالبان از شرط آمریکا برای برکناری یا جابه‌جایی برخی مقام‌های ارشد در بانک مرکزی افغانستان که یکی از آن‌ها در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار دارد.

به گفته ناظران، پیشنهاد کنارگذاشتن برخی مقام‌های ارشد طالبان از بانک مرکزی، اقدامی در راستای بازگرداندن اعتماد به این نهاد است که براساس آن آمریکا می‌خواهد مطمئن شود که ذخایر ارزی در اختیار طالبان، برای مصارف خاص مورد توافق با آمریکا مصرف می‌شود.

پس از بازگشت طالبان به قدرت، بیش از ۷میلیارد دلار ذخایر ارزی افغانستان در بانک‌های آمریکایی مسدود شد و جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، در 11فوریه فرمان اجرایی را امضا کرد که ۷میلیارد دلار از دارایی‌های مسدودشده افغانستان در آمریکا برای کمک‌های بشردوستانه و ایجاد یک صندوق امانت برای جبران خسارت قربانیان ۱۱سپتامبر اختصاص یابد. اقدامی که واکنش‌های زیادی را به‌همراه داشت.

پایان نشست تاشکند،غیبت مخالفان طالبان

نشست تاشکند درحالی پایان یافت که از حضور جریان‌های سیاسی مخالف طالبان در این نشست خبری نبود.

همچنین در این نشست از فعالان سیاسی و نهادهای مدنی افغانستان نیز دعوت نشده بود. موضوعی که انتقاد چهره‌های سیاسی افغانستان را به‌همراه داشته است. به‌گونه‌ای که علی میثم نظری، مسئول روابط خارجی جبهه مقاومت ملی، از غیبت مخالفان طالبان در این نشست انتقاد کرده است.

نشست تاشکند مانند نشست‌هایی که تا پیش از این در چین، دوحه، نروژ و اسلام‌آباد برگزار شد، بدون دستاورد مشخص پایان یافت. مسئله‌ای که این نشست و نشست‌های پیش از این در حل بحران افغانستان را ناکام گذاشته است، بدعهدی طالبان در عمل به وعده‌هایشان است.

خواسته‌های جامعه جهانی و کشورهای منطقه از طالبان  که به‌طور عمده در چهار بخش خلا‌صه می‌شود، تا به حال هیچ‌کدام عملی نشده‌اند. ایجاد دولت فراگیر، انعطاف‌پذیری منطقه‌ای و تعهد به همسایگان در زمینه امنیت و معاهدات بین‌المللی و رعایت حقوق زنان و اقوام در کنار بازگشایی مدارس دخترانه مهم‌ترین این خواسته‌هاست.