رونمایی از اسناد «نقش حرم مطهر رضوی در انقلاب اسلامی مشهد»

به گزارش شهرآرانیوز، این مراسم رونمایی به مناسبت گرامیداشت دهه فجر صبح امروز با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین سیدجلال حسینی رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، محمدرضا توتونچی (توکلی)، علیرضا خالقی و علی اصغر نعیم‌آبادی؛ سه تن از فعالان انقلابی اصناف مشهد و جمعی از مدیران و کارشناسان این سازمان در اتاق کنفرانس کتابخانه مرکزی این آستان مقدس برگزار شد.

این اسناد مکتوب شامل اعلامیه «اعلام عزای عمومی توسط امام خمینی به مناسبت کشتار مردم در صحن حرم امام رضا (ع)» و عکس‌هایی از «تظاهرات اقشار مختلف مردم در خیابان احمدآباد مشهد در محکومیت حمله رژیم پهلوی به حرم امام رضا (ع)»، «راهپیمایی اقشار مختلف مردم مشهد در اربعین حسینی در تاریخ ۲۹ دی ۱۳۵۷» و «سخنرانی آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای در دوران انقلاب اسلامی در حرم امام رضا (ع)» می‌شود.

 ۴ رکن اصلی پیروزی و ماندگاری انقلاب

رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این مراسم به معرفی چهار رکن اصلی پیروزی انقلاب اسلامی پرداخت و اظهار کرد: ارزش‌ها و باور‌های عمیق ایمانی که برگرفته از مفاهیم قرآنی و همراه با شعار «الله اکبر»، عدالت و ظلم ستیزی است، نخستین رکن پیروزی انقلاب به شمار می‌آید. امروزه نیز می‌توان این ارزش‌ها را با اقدامات علمی، فرهنگی و تربیتی تقویت کرد.  

حجت‌الاسلام و المسلمین سیدجلال حسینی ادامه داد: دومین رکن، وجود رهبری فقیه، اسلام‌شناس همچون امام راحل (ره) بود. امروزه نیز محور رهبری ما ولایت فقیه است و نباید کوچکترین تقصیری به این ساحت وارد شود.  

وی از حضور یکپارچه اقشار مختلف مردم و تلاش و مجاهدت‌ها نیز به عنوان سومین و چهارمین ارکان پیروزی انقلاب اسلامی ایران نام برد و افزود: بی‌شک اکنون باید مردم‌دار بود و به دغدغه‌های مردم توجه کرد. از طرف دیگر همچنان باید به تلاش، کار و مجاهدت ادامه داد.  
حسینی تصریح کرد: بی‌تردید همان‌طور که انقلاب اسلامی با تکیه بر چهار رکن اصلی ارزش‌ها و باور‌های عمیق، رهبری، مردم و مجاهدت‌ها به پیروزی رسید، این انقلاب با این چهار رکن نیز همچنان حفظ خواهد شد. 

حرم رضوی؛ مأمنی برای تظاهرات‌کنندگان

فاطمه خندان کارشناس مطالعات اسناد انقلاب اسلامی مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی نیز در این مراسم گفت: مرکزیت حرم مطهر رضوی، وجود حوزه‌های علمیه و گروه‌های سیاسی فعال از دهه ۲۰، فضای شهر مشهد را در قبل از سال ۱۳۵۷، به طور کامل سیاسی نشان می‌دهد. 

وی حرم مطهر امام رضا (ع) را مأمنی برای افرادی که کار سیاسی نیز انجام می‌دادند، دانست و افزود: البته پس از واقعه مسجد گوهرشاد در سال ۱۳۱۴، اتفاق خاص سیاسی همچون تظاهرات در حرم مطهر رخ نداده بود و فقط مراسم بزرگداشت در مسجد گوهرشاد برگزار می‌شد. 

خندان تصریح کرد: شاید بتوان گفت اولین اتفاق سیاسی سال ۱۳۵۷ در حرم مطهر رضوی مربوط به تشییع پیکر و تدفین مرحوم کافی در روز‌های پایانی تیر و اول مرداد بود که درگیری آن با مسجد نواب و حرم مطهر ادامه یافت و به نوعی از آن‌جا جرقه حرکت‌های اولیه سیاسی انقلاب که در حرم مطهر اتفاق می‌افتاد یا از حرم شروع می‌شد، روشن شد.

کارشناس مطالعات اسناد انقلاب اسلامی آستان قدس رضوی گفت: بیشتر راهپیمایی‌ها و تظاهرات‌ها نیز از چهارراه شهدا به سمت حرم مطهر رضوی شروع می‌شد، چون تمرکز بیوت علما در این چهارراه در نزدیکی حرم مطهر قرار داشت. همچنین این تظاهرات‌ها از حرم مطهر به مسیر‌های دیگری همچون بیمارستان‌های امام رضا (ع)، هفده شهریور و قائم (عج) یا از خیابان‌هایی همچون خسروی به حرم مطهر منتهی می‌شد. 

وی با اشاره به برخی از وقایع تاریخی مهم انقلاب اسلامی با محوریت حرم مطهر رضوی در سال ۱۳۵۷ همچون هتک حریم حرم مطهر توسط مأموران نظامی پهلوی در ۲۹ آبان‌ماه و بحث خطبه عاشورا در آذرماه افزود: همچنین بیشتر قطعنامه‌ها در مقابل حرم مطهر رضوی به ویژه صحن موزه خوانده می‌شد. بدین ترتیب این آستان مقدس مأمنی برای تظاهرات‌کنندگان و پایگاهی برای هدایت و رهبری این حرکت سیاسی بوده است. 

خاطرات ناب فعالان انقلابی اصناف مشهد

در ادامه مراسم، محمدرضا توتونچی (توکلی)، علیرضا خالقی و علی اصغر نعیم‌آبادی، منتخبی از خاطرات حضور خود در مبارزات انقلابی مردم مشهد علیه رژیم پهلوی در دهه ۵۰ به ویژه وقایع این دوران با محوریت حرم مطهر رضوی را عنوان کردند. 

توکلی با اشاره به دوران حبسش در زندان‌های ساواک در مشهد و تهران به بیان وقایعی همچون اقامه دعای توسل توسط طلاب قم و مردم مشهد برای پیروزی انقلاب اسلامی و سلامتی امام خمینی در مسجد گوهرشاد، استفاده از تکبیر «الله اکبر» به عنوان سلاحی برای مبارزه و شرایط حکومت نظامی در ایام پیش از پیروزی انقلاب پرداخت. 

استاد خالقی نیز با اشاره بر اینکه در چهار حوزه هنری نقاشی، خطاطی، کلیشه‌سازی و فیلم‌برداری در مبارزات دوران انقلاب اسلامی مشارکت داشته است، گفت: تابلوی تمثال شهید محسن کاشانی، از نخستین تصاویری بود که نقاشی کردم. خلق تابلوی معروف تصویر امام خمینی (ره) در ابعاد ۱۲ در ۶ متر به صورت تک رنگ که در صف نخست تظاهرات‌ها استفاده می‌شد، از دیگر آثار نقاشی‌ام به شمار می‌آید.  

این هنرمند پیشکسوت با اشاره بر اینکه مغازه تابلوسازی پدرش به مرکز تولید مخفیانه کلیشه مبدل شده بود، افزود: همچنین توانستم از وقایع انقلاب فیلمبرداری کنم و تصویر‌های نابی از خود به یادگار بگذارم. 

نعیم‌آبادی نیز با اشاره بر اینکه پدرش از مسئولان هیأت مذهبی مشهد بود، گفت: مشهد به دلیل حوزه علمیه بانفوذی که داشت، حساس‌ترین شهر پس از قم در دوران انقلاب اسلامی محسوب می‌شد. از این رو نیروی ساواک این شهر نیز قوی بود. 

وی با اشاره به وقایع تاریخی ۲۹ آبان و ۱۹ آذر ۱۳۵۷ در مشهد خاطرنشان کرد: مشهد به برکت امام رضا (ع)، دو ماه زودتر از پیروزی انقلاب اسلامی به پیروزی رسید.

منبع: آستان نیوز