گزارشی درباره رضایت مردم از سطح کیفی و در دسترس بودن مراکز عرضه کالاهای اساسی

مرتضی محمدپور | شهرآرانیوز؛ تامین کافی و شایسته ارزاق و مایحتاج مردم به خصوص در شب‌های عید، همواره دغدغه مهم و راهبردی مدیریت شهری بوده است. در همین راستا چند روز پیش سیدعبدا... ارجائی، شهردار مشهد، در برنامه گفت وگوی تلویزیونی «اشاره» گفت: «شهرداری آماده است بستر عرضه مستقیم کالا در مشهد و اطراف حرم را مهیا کند. دولت هم کالا‌های این بازار‌ها را تامین کند. حاضریم تا ۱۰۰مکان موقت در شهر احداث کنیم که با دستور مدیران استان، تعدادی از آن‌ها هم اکنون ساخته شده است. در این فروشگاه‌ها باید اقلام اساسی به نرخ کمتر از بازار روز دراختیار مردم قرار بگیرد.»

در این راستا، صحبت شهردار هفت مرکز عرضه مستقیم مواد غذایی در هفت نقطه از شهر افتتاح شده است؛ اقلامی که در این مراکز به فروش می‌رسد، از دیگر فروشگاه‌های سطح شهر ۱۵ تا ۲۰درصد ارزان‌تر است. شهرداری همچنین ۱۰جایگاه عرضه مستقیم سیب زمینی را در مناطق پرجمعیت و کم برخوردار مشهد راه اندازی کرده است. راه اندازی این جایگاه ها، بهانه‌ای شد تا به آن‌ها سر بزنیم و وضعیتشان را بررسی کنیم.

در تقابل با گران فروشی

طبق مشاهده‌های میدانی خبرنگار شهرآرا از مراکز عرضه مستقیم اقلام اساسی خانوار در سطح شهر، شهروندانی که به قصد خرید در این مراکز حضور داشتند، برپایی این مراکز عرضه مستقیم را یک ابتکار برای کمک به مردم در روز‌های پایانی سال و ابعاد تأثیرگذاری آن را حتی فراتر از حد بازارچه‌های مرسوم و مشابه می‌دانستند.

یکی از مشتریان غرفه محصولات پروتئینی در مرکز عرضه بابانظر که از ساکنان محله مجاور این بازارچه است، در این باره می‌گوید: تا همین چند روز قبل، هیچ شاهدی درباره امکان برپایی این مرکز عرضه وجود نداشت، اما متصدیان امر در مدت کمتر از ۴۸ ساعت، مقدمات راه اندازی این بازارچه را با کالا‌های متنوع و فراوان فراهم کردند که در نوع خود هم به ساکنان این محله و مناطق مجاور کمک می‌کند و هم به دلیل قیمت‌های کمتر نسبت به بازار، حتی باعث تأثیر گرفتن فروشندگان خرد در سطح شهر شود.

یکی نیز از مشتریان مرکز عرضه گلستان که با همسر و فرزندان خود به این بازار آمده است، اهمیت برپایی این بازارچه‌های نوروزی را از جنبه‌های روانی، شاخص‌تر می‌داند و می‌گوید: همین که مردم از جلوی این غرفه‌ها عبور می‌کنند و قیمت‌ها را می‌بینند، باعث می‌شود میزان درآمدزایی برای آن کاسب گران فروشی که در یک محله همان جنس را به قیمتی بیشتر عرضه می‌کند، کاهش پیدا کند و وقتی مردم ببینند در مراکز عرضه مستقیم شهرداری، انواع میوه با کیفیتی بهتر و با قیمتی کمتر ارائه می‌شود، طبیعتا گران فروشان با یک تحریم اجتماعی مواجه می‌شوند. علاوه بر این، حس وفور کالا در شب عید، بی شک تأثیرگذاری روانی خود را درپی خواهد داشت.

همچنین یکی از شهروندان که برای خرید به مرکز سجادیه مراجعه کرده است، در گفتگو با خبرنگار شهرآرا، می‌گوید که معمولا ترجیح می‌دهد کالا‌های خود را از خیابان مصلی بخرد، اما اکنون قیمت‌های عرضه شده در غرفه‌ها در حد بازار مصلی است و همین مسئله سبب شده است از بازار‌هایی که شهرداری راه اندازی کرده است، خرید کند. مسئول یکی از غرفه‌ها هم می‌گوید: درمجموع استقبال خوبی از این مراکز شده است و هرچه به نوروز نزدیک‌تر می‌شویم، بر تعداد مشتریان افزوده می‌شود.

ارزانی، بی علت نیست

طبق گزارش میدانی شهرآرا از مراکز عرضه مستقیم ارزاق و اقلام اساسی شهرداری، در غرفه محصولات پروتئینی، گوشت گوسفندی به قیمت هرکیلو ۱۴۶ هزار تومان درحالی به فروش می‌رسد که این نرخ در فروشگاه‌های مختلف میدان استقلال مشهد تا ۱۵۴ هزارتومان در نوسان است. علاوه بر این، قیمت گوشت در برخی فروشگاه‌های سطح شهر به ۱۶۰ هزار تومان هم می‌رسد. همچنین عرضه تخم مرغ مارک دار به قیمت هرکیلو ۲۲ هزارو ۵۰۰ تومان و هرکیلو مرغ گرم به قیمت ۳۰ هزار تومان به معنای فروش به نرخ ۲ هزارو ۵۰۰ تومان زیر قیمت بازار محصول تخم مرغ و هزار تومان زیر قیمت بازار محصول مرغ است.

در غرفه‌های میوه وتره بار مراکز عرضه اقلام اساسی شهرداری، عرضه هرکیلو گوجه فرنگی به قیمت ۱۰ هزار تومان، پرتقال تامسون شمال به قیمت ۱۲ هزار تومان و سیب زمینی به قیمت ۱۳ هزار تومان نیز در شرایطی صورت می‌گیرد که طبق نرخ نامه فروش میوه وتره بار در میدان بار مشهد، قیمت عرضه هرکیلو گوجه فرنگی ۱۴ هزار تومان، پرتقال تامسون شمال ۱۲ هزار تومان و سیب زمینی ۱۴ هزارتومان است.

شهرداری مشهد درحالی نرخ سود ۱۸ درصدی از اقلام قابل عرضه در فروشگاه‌های خود را مجاز می‌داند که نرخ‌های فروش در مراکز عرضه اقلام اساسی نوروز ۱۴۰۱، در بهترین حالت با نرخ نامه عرضه کنندگان کل و بنکداران برابری دارد و حتی در مواقعی از قیمت مصوب بازار میوه وتره بار نیز کمتر است. مسئول فروش یکی از فروشگاه‌های شهرداری در این باره می‌گوید: شهرداری خود را مکلف کرده است که زیان ناشی از عرضه اجناس به قیمتی کمتر از نرخ بازار برای فروشنده را با تخفیف در اجاره بهای فروشگاه جبران کند که در این حالت، شهرداری عملا در تلاش است قیمت‌ها را در بازار پایین نگه دارد و قدرت خرید مردم را حفظ کند.

کیفیت؛ زیر ذره بین ناظران

با این حال این ارزان فروشی نباید به منزله فروش اجناس کم کیفیت باشد. فرضیه نبود کنترل و نظارت نداشتن شایسته بر مراکز عرضه مستقیم کالای شهرداری به دلیل وابستگی سازمانی آن، موضوعی است که رئیس بازرسی و نظارت اتاق اصناف مشهد در گفتگو با خبرنگار شهرآرا، آن را به کلی تکذیب می‌کند و می‌گوید: نه تنها بازرسی‌ها از مراکز عرضه کالا‌های اساسی شهرداری ضعیف نیست، بلکه با قوت و سخت‎گیری به مراتب شدیدتری نسبت به سایر مراکز عرضه اقلام اساسی ادامه دارد؛ زیرا در جریان تشکیل کمیته‌های کارشناسی برای برپایی این غرفه‌ها در سطح شهر، نمایندگانی از اصناف مرتبط، اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان و نیز جهادکشاورزی زیر نظر رئیس سازمان تعزیرات حکومتی استان در جلسات مشترک حضور پیدا می‌کردند و حتی فرمانداری هم در پیشبرد کار مشارکت داشت، لذا از زمان برپایی این مراکز عرضه که دغدغه شخص شهردار مشهد بود تاکنون، نمایندگانی از همه دستگاه‌ها به عنوان ناظر کیفی و فنی حضور دارند و از سازمان میادین میوه وتره بار شهرداری گرفته تا تعزیرات، اتاق اصناف و جهادکشاورزی به طور پیوسته بر نرخ‌های فروش و کیفیت اجناس، نظارت میدانی دارند.

امیر دلداری، می‌افزاید: ابتکار ویژه شهرداری مشهد در مراکز عرضه اقلام اساسی ویژه نوروز ۱۴۰۱ به طور خاص ناظر بر صدور مجوز برای تولیدکنندگان کل بود که در سایه آن، محصولات آنان با درصد سود کمتر به بازار آمد و مردم بدون نیاز به واسطه ها، به طور مستقیم به تولیدکننده متصل شدند. وی می‌گوید: مثلا شیرینی جات و آجیلی که در غرفه‌های عرضه اقلام اساسی ارائه می‌شود، درواقع محصول دو کارگاه اصلی بزرگ‌ترین قنادان مشهدی است که در حالت معمول، بخش بزرگ نیاز بازار استان را نیز این دو تامین می‌کنند و حتی محصولات خود را برای بسیاری از فروشگاه‌های عرضه شیرینی جات در استان‌های همسایه ارسال می‌کردند، اما طبق توافقی که با شهرداری صورت گرفته است، این تولیدکنندگان مجوز پیدا کرده اند تا بدون واسطه محصولات خود را به صورت گسترده در این بازارچه‌ها عرضه کنند و این درنهایت به منزله ارائه باکیفیت‌ترین محصولات بازار به قیمتی حتی ارزان‌تر از نرخ نامه عادی است و این روند درباره تولیدکنندگان محصولات پروتئینی، میوه و تره بار و غرفه‌های دیگر هم صادق است.